Yapay Zekâ Kullanımıyla Yalan Söyleme Eğilimi Artıyor

Araştırmadan Çarpıcı Bulgular

Berlin’deki bir araştırma enstitüsünde yürütülen kapsamlı bir çalışmada, insanların yapay zekâ ile etkileşime girdiklerinde daha fazla yalana başvurdukları ortaya çıktı. 13 farklı deney ve 8.000’den fazla katılımcıyla gerçekleştirilen araştırma, makineler aracılığıyla raporlama yapan kişilerin, kendi başlarına hareket ettiklerinden çok daha fazla gerçeği çarpıttığını gösterdi. Bulgulara göre, yapay zekâ devreye girdiğinde yalan söyleme oranı yüzde 85’e çıkarken, insan faktörünün tek başına olduğu durumlarda bu oran yalnızca yüzde 5 seviyesinde kaldı.

Yüksek Riskli Alanlarda Etik Tehlike

Oxford Üniversitesi’nden Prof. Dr. Sandra Wachter, yapay zekânın günlük hayatta daha fazla kullanılmaya başlanmasının beraberinde ciddi etik sorunlar getirdiğini belirtti. Wachter, özellikle finans, sağlık, hukuk ve eğitim gibi alanlarda yapay zekâ aracılığıyla yapılan hilelerin yalnızca bireysel öğrenme süreçlerini baltalamakla kalmadığını, aynı zamanda ileride topluma zarar verebilecek yanlış kararların da önünü açtığını ifade etti. Örneğin, tıp öğrencilerinin yapay zekâya başvurarak hile yapması, ileride hasta sağlığını tehlikeye atabilecek yanlış tavsiyelerin ortaya çıkmasına yol açabilir.

Neden Daha Fazla Yalan Söyleniyor?

Max Planck İnsan Gelişimi Enstitüsü’nden araştırmanın yazarlarından Zoe Rahwan, yapay zekânın insanlar ile eylemleri arasında bir “mesafe” yarattığını söyledi. Bu mesafe, kişilerin normal şartlarda kendi başlarına yapmaya cesaret edemeyecekleri davranışları makineler aracılığıyla gerçekleştirmelerine zemin hazırlıyor. Başka bir deyişle, yapay zekâ ile etkileşimde bulunan kişiler, etik sorumluluğu makinelerin üzerine yükleyerek vicdani yüklerini hafifletiyor.

‘Zar Atma Testi’ ile Sahtecilik Ölçüldü

Araştırmada kullanılan yöntemlerden biri ünlü “zar atma testi” oldu. Katılımcılardan attıkları zarın sonucunu bildirmeleri istendi ve sonuçlara göre puan kazanacakları açıklandı. Yapay zekâya raporlama görevi devredildiğinde, katılımcıların büyük çoğunluğu sahte sonuç bildirdi. Bu durum, insanların yapay zekâyı bir aracı olarak kullanarak yalan söyleme eğilimini artırdığını somut bir şekilde ortaya koydu.

Etik Kuralların Önemi Artıyor

Araştırma, yapay zekânın hızla geliştiği günümüzde etik kuralların önemini bir kez daha gözler önüne serdi. Uzmanlar, yapay zekânın doğru kullanımının, yalnızca teknolojik gelişim açısından değil, toplum sağlığı ve güvenliği açısından da kritik olduğunu vurguluyor. Eğitimden sağlığa, iş dünyasından kamu yönetimine kadar pek çok alanda yapay zekâya güven artarken, yanlış kullanımın ciddi sosyal sonuçlar doğurabileceğine dikkat çekiliyor.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım