Yapay Zekâ Dostluğu: Tehlikeli Bir 'Algoritmik Arkadaşlık' mı?

Dostluk Kavramı Algoritmik Çağda Kökten Değişiyor

Prof. Dr. Feride Zeynep Güder, dostluk ve arkadaşlık kavramının algoritmik kültürün yaygınlaştığı çağda hem biçimsel hem de sosyokültürel açıdan köklü bir değişim ve dönüşüm geçirdiğini dile getirdi. Güder, insana dair en değerli hazinenin, gerçek anlamda dertleşebilecek birini bulup sohbet edebilmek olduğunu vurguladı.

Yapay zekâ ile kurulan iletişimin pratik açıdan faydalı bir süreç sunduğunu kabul eden Prof. Dr. Güder, ancak bu etkileşimin beraberinde ciddi potansiyel tehditler barındırdığını ifade etti. İletişim biçimlerinin mekândan, zamandan ve sosyal bağlardan bağımsızlaşarak farklı boyutlara taşındığını kaydetti.

Yapay Zekâ 'Kara Kutu'dur: Her Şeyi Arşivler ve Unutmaz

Prof. Dr. Güder, devasa bir veri tabanına sahip bir algoritmayla kurulan ilişkinin, eşitler arası bir iletişim olmadığını baştan kabul etmek gerektiğini belirtti. Prof. Dr. Güder, YZ'nin arkasındaki "black box"ı (kara kutuyu) bilmeden ona iç dökmeyi, "her şeyi kaydeden içten pazarlıklı biriyle sohbet etmeye" benzetti.

Uzman isim, bu "algoritmik arkadaş"ın yazılan hiçbir şeyi unutmayacağını ve elde ettiği verileri zamanı geldiğinde lehte veya aleyhte kullanabileceğini vurguladı:

Algoritmalar sizden aldığı bilgileri daima saklar ve asla silmez; bu, verilerin gelecekte size karşı veya sizin çıkarınıza kullanılabileceği anlamına gelir. YZ'nin sürekli arşivleme mekanizması nedeniyle, 'unutulma hakkınız' dijital dünyada fiilen ortadan kalkar ve siz gözetim kapitalizminin bir parçası olursunuz.

Algoritmik Dostluk Gerçek Muhabbeti İkame Edemez

Duygusal derinlik barındıran insan-insana dostluğun yerini bir makinenin alamayacağını belirten Prof. Dr. Güder, yapay zekânın empati yeteneği olmayan ve 'ayna nöronları' bulunmayan bir mekanizma olduğunu hatırlatarak aradaki temel farka dikkat çekti. Bu tür bir arkadaşlığın, insan insana olan gerçek muhabbetin yerini tutamayacağını söyledi.

Güder, YZ'nin yalnızlık ve can sıkıntılarını kısa vadede giderebileceğini, ancak uzun vadede potansiyel bir risk taşıdığını belirtti. Anlık ihtiyacı gideren bu "fast food" sisteminin, uzun vadede ruhsal tatmini sağlayamayacağını ve bu dijital obezitenin kişiyi sığlaştıracağını ifade etti.

Yalnızlığı Kronikleştirme Riski: Gerçek Hayata Tahammülsüzlük

Sürekli YZ ile iletişimde kalmanın bağımlılık yaratarak toplumsal etkileşimi zayıflattığını belirten Prof. Dr. Güder, şu uyarıda bulundu:

""Sizi sizden daha iyi bilen bir yapay zekâ ile kurulan zahmetsiz bağ, kişiyi, gerçek insan ilişkilerinin doğal zorluklarına ve yoruculuğuna karşı tahammülsüz bir hale getirme potansiyeli taşır."

Prof. Dr. Güder, toplumsal aidiyet duygusunun sarsılabileceğine dikkat çekerek, çözümün yine insanda olduğunu ve insan ruhunun kurtarıcısının yine diğer insan olduğunu sözlerine ekledi.