Uzun Kovid'in Gizemi Çözülüyor: Hastaların Kanında Normalden Büyük Mikro Pıhtılar ve Bağışıklık Değişimleri Tespit Edildi

Uzun Kovid'in neden ortaya çıktığına dair bilim dünyasında süren tartışmalara yeni bir araştırma ışık tuttu. Uluslararası bir ekip tarafından yürütülen çalışma, uzun Kovid şikâyeti yaşayan hastaların kanında normalden büyük mikro pıhtılar ve bağışıklık sistemine ait önemli değişimler bulunduğunu ortaya koydu. Bulgular, milyonlarca kişiyi etkileyen bu rahatsızlığın tedavisine yönelik yeni kapılar açabilir.

Kalıcı Semptomların Kaynağına Yeni Bir Bakış

Kovid-19 enfeksiyonunu geçiren çoğu kişi haftalar içinde tamamen iyileşirken, bazı hastalarda yorgunluk, nefes darlığı, beyin sisi, vücut ağrıları ve odaklanma güçlüğü gibi semptomlar aylarca devam ediyor. “Uzun Kovid” olarak adlandırılan bu durumun altında yatan mekanizmalar uzun süre tam olarak anlaşılamamıştı.

Yeni çalışmada elde edilen bulgular, kalıcı semptomların sadece enfeksiyon sonrası yorgunlukla açıklanamayacağını, bağışıklık sistemi ve kan dolaşımı arasında karmaşık bir bağlantı olabileceğini gösteriyor.

Mikro Pıhtılar Normalden Daha Büyük Boyutlarda

Çalışmanın en dikkat çekici bulgularından biri, uzun Kovid hastalarının kanında tespit edilen mikro pıhtıların (microclots) yapısı oldu. Araştırmacılar, bu hastalarda pıhtıların hem miktar olarak arttığını hem de boyut olarak sağlıklı bireylere kıyasla belirgin şekilde daha büyük olduğunu belirledi.

Bu mikro pıhtılar, kan dolaşımı içerisinde yer alarak oksijen taşınmasını engelleyebiliyor ve özellikle beyin sisi, yorgunluk ve nefes darlığı gibi semptomların devam etmesine neden olabiliyor. Bilim insanları, Kovid-19 sırasında oluşan iltihabi süreçlerin bu pıhtıların ortaya çıkışında rol oynadığını düşünüyor.

Bağışıklık Hücrelerindeki Değişimler Önemli İpucu Sunuyor

Araştırmada yalnızca pıhtı değil, bağışıklık sistemi hücrelerinde de bariz değişiklikler görüldü. Nötrofil adı verilen beyaz kan hücrelerinin bazı hastalarda DNA’larını dışarı atarak lifsi yapılar oluşturduğu belirlendi. Bu yapılar “nötrofil hücre dışı tuzakları” olarak isimlendiriliyor.

Normalde vücudun mikroplara karşı kullandığı savunma mekanizması olan bu tuzakların, uzun Kovidli hastalarda aşırı miktarda üretildiği görüldü. Bu fazla üretim, hem damar içinde iltihabı artırıyor hem de mikro pıhtıların parçalanmasını zorlaştırarak dolaşımda daha uzun süre kalmasına neden oluyor.

Mikro Pıhtılar ve NET'ler Arasında Tehlikeli Bir Döngü

Bilim insanları iki mekanizmanın birbirini besleyen bir süreç yarattığını ifade ediyor. Aşırı NET üretimi, pıhtıların daha da dirençli hale gelmesine yol açarken, bu sertleşmiş pıhtılar vücudun doğal pıhtı çözme sistemini zorlayarak yeni semptomlara zemin hazırlıyor.

Araştırmanın yazarlarından Prof. Alain Thierry, “Bu etkileşim bozulduğunda, hastalarda uzun Kovid’e yol açabilecek fizyolojik bir döngü oluşuyor” diyerek bulguların önemine dikkat çekti.

Aynı çalışmanın ortak yazarlarından Resia Pretorius ise, mikro pıhtıların bu tuzak yapılarla birleştiğinde daha dayanıklı hâle geldiğini ve bu durumun uzun Kovid hastalarında görülen kronik damar sorunlarını açıklayabileceğini vurguladı.

Tedavide Yeni Bir Dönem Başlayabilir

Journal of Medical Virology’de yayımlanan bu çalışma, uzun Kovid’in biyolojik temelini ortaya koyması açısından kritik kabul ediliyor. Hem pıhtılaşmayı hem de bağışıklık sistemi dengesini hedef alan tedavi protokollerinin ilerleyen dönemde daha fazla gündeme gelebileceği belirtiliyor.

Araştırmacılar, bu bulguların uzun Kovid nedeniyle yaşam kalitesi ciddi şekilde etkilenen hastalar için umut verici gelişmelerin başlangıcı olabileceğini ifade ediyor. Yeni tedavilerle bu dirençli mikro pıhtıların kontrol altına alınması veya bağışıklığın düzenlenmesi, semptomların hafifletilmesinde kilit rol oynayabilir.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım