Üsküdar Kastamonu'ya mı Bağlı mıydı?

Üsküdar’ın idari yapısı ve bağlı olduğu yer

Üsküdar, İstanbul’un Anadolu Yakası’nda yer alan ve tarihi Bizans dönemine kadar uzanan köklü bir ilçesidir. Günümüzde İstanbul’un en kalabalık ve gelişmiş ilçelerinden biri olan Üsküdar, resmi olarak İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne bağlıdır. Yani idari bakımdan Kastamonu ile herhangi bir bağı bulunmamaktadır. Ancak halk arasında zaman zaman dile getirilen “Üsküdar Kastamonu’ya bağlı mı?” sorusu, geçmişten gelen kültürel bağlardan ve göç hareketlerinden kaynaklanmaktadır.

Kastamonu-Üsküdar arasındaki tarihî bağlar

Üsküdar ile Kastamonu arasında doğrudan bir idari bağ olmasa da tarih boyunca bu iki yerleşim arasında güçlü bir kültürel ve sosyal ilişki gelişmiştir. Osmanlı döneminde Kastamonu’dan İstanbul’a göç eden ailelerin büyük bölümü Üsküdar’a yerleşmiş ve burada kendi mahallelerini kurmuştur. Bu nedenle Üsküdar’da uzun yıllardır Kastamonu kökenli nüfus yoğun şekilde yaşamaktadır. Özellikle Kurtuluş Savaşı yıllarında Kastamonu halkının cepheye silah ve malzeme taşımak için kullandığı İnebolu-Üsküdar hattı, iki şehir arasında manevi bir köprü oluşturmuştur.

Kastamonuluların Üsküdar’daki etkisi

Bugün Üsküdar’ın birçok semtinde Kastamonu kültürünü yaşatan dernekler, vakıflar ve esnaf bulunmaktadır. Yemek kültüründen geleneksel el sanatlarına, dini ve milli bayramların kutlanışından günlük yaşam alışkanlıklarına kadar pek çok unsur, Kastamonu’nun Üsküdar’daki varlığını hissettirmektedir. Özellikle Taşköprü sarımsağı, Kastamonu çekme helvası ve etli ekmek gibi yöresel tatların Üsküdar’daki restoranlarda yaygınlaşması, bu kültürel aktarımın en somut örneklerinden biridir. Bu durum, Üsküdar’ın Kastamonulular için bir buluşma noktası haline gelmesini sağlamıştır.

Üsküdar’ın tarihî ve kültürel önemi

Üsküdar, İstanbul’un en eski yerleşimlerinden biri olarak hem Bizans hem Osmanlı döneminde stratejik bir merkez olmuştur. Kız Kulesi, Mihrimah Sultan Camii, Şemsi Paşa Camii ve Valide-i Atik Külliyesi gibi yapılar ilçenin tarihi kimliğini ortaya koymaktadır. Ayrıca Boğaz’a açılan konumuyla Üsküdar, hem ticaret hem de kültürel yaşam açısından her dönemde canlı bir merkez olmuştur. Bu özelliği sayesinde farklı şehirlerden gelen göçmenlerin ilk uğrak noktalarından biri olmuş, Kastamonulular da burada köklü bir topluluk oluşturmuştur.

Kültürel bağların günümüzdeki yansımaları

Her yıl düzenlenen Kastamonu Günleri, hem Üsküdar’da yaşayan Kastamonuluların hem de İstanbul’un farklı bölgelerinden gelen ziyaretçilerin katılımıyla büyük bir buluşma ortamı yaratmaktadır. Bu etkinliklerde Kastamonu mutfağı, halk oyunları ve el sanatları tanıtılarak kültürel bağlar canlı tutulmaktadır. Dolayısıyla idari açıdan Üsküdar Kastamonu’ya bağlı olmasa da, manevi açıdan iki şehir arasında güçlü bir gönül bağı vardır.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım