Türkiye, Kaçırılan Tarihi Eserlerini Tek Tek Geri Alıyor: 23 Yılda 13 Bin 377 Kültür Varlığı Yurda Döndü

Türkiye’nin Kültürel Mirası İçin Verilen Mücadele Her Yıl Daha da Güçleniyor

Türkiye, binlerce yıllık birikimiyle dünyanın en zengin kültürel miras coğrafyalarından biri olarak öne çıkıyor. Antik çağlardan Osmanlı dönemine kadar uzanan bu geniş tarih yelpazesi, ne yazık ki kültür varlığı kaçakçılığının da hedefi hâline geliyor. Yurt dışına kaçırılan eserlerin izini sürmek ve ait oldukları topraklara tekrar kazandırmak için yürütülen çalışmalar ise son yıllarda dikkat çeken bir ivme yakaladı.

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, UNESCO’nun Dünya Kültür Varlığı Kaçakçılığıyla Mücadele Günü dolayısıyla yaptığı açıklamada, Türkiye’nin bu alanda gösterdiği kararlılığı rakamlarla duyurdu. Bakanlığın yürüttüğü kapsamlı takip ve diplomasi çalışmaları sonucunda, son 23 yılda tam 13 bin 377 eserin Türkiye’ye iade edildiği bildirildi.

Galata Kulesi’nden Tüm Dünyaya Mesaj: “Sessiz Kalmayacağız”

Bakan Ersoy’un paylaştığı bilgiler içerisinde Galata Kulesi’nde verilen mesajın da özel bir yeri vardı. İstanbul’un simgesi hâline gelen kuleye yansıtılan “Kültür varlığı kaçakçılığına karşı sessiz kalmayacağız.” ifadesi hem ulusal hem de uluslararası kamuoyunda geniş yankı uyandırdı.

Uzmanlar, kültür varlığı kaçakçılığının yalnızca bir eser kaybı olmadığını, toplumların tarihsel bütünlüğünü parçalayan bir tehdit olduğunu vurguluyor. Türkiye de bu bilinçle farklı ülkeler ve uluslararası kurumlarla iş birliği yaparak kaçırılan eserlerin izini sürmeyi sürdürüyor. Yürütülen kapsamlı incelemeler sayesinde müzeler, müzayede evleri ve özel koleksiyonlarda bulunan çok sayıda eserin Türkiye’ye ait olduğu tespit ediliyor.

2018 Sonrası Büyük Hız: Binlerce Eser Yurda Döndü

Bakan Mehmet Nuri Ersoy, göreve geldiği 2018 yılından bu yana kültürel mirasın korunması noktasında önemli adımların atıldığını paylaştı. Bu dönemde yapılan çalışmalarla toplam 9 bin 62 eserin Türkiye'ye iadesi sağlandı. Bu rakam, kültür varlıklarının geri kazanımı sürecinde hem diplomasi hem de hukuk alanında yürütülen çalışmaların etkisini açıkça gösteriyor.

Çalışmalar sırasında bazen tek bir eserin dahi iadesi için yıllar süren araştırmalar yapılıyor. Eserin geçmiş kayıtlarının incelenmesi, uluslararası hukuk süreçlerinin işletilmesi ve diplomatik girişimlerin yürütülmesi gibi çok yönlü bir mücadele sürdürülüyor. Tüm süreç tamamlandığında eserler Türkiye’ye getirilerek müzelerde yeniden halkla buluşturuluyor.

2024 ve 2025’teki Kazanımlar Türkiye’nin Kararlılığını Gösteriyor

Paylaşılan güncel verilere göre yalnızca 2024 yılında iadesi sağlanan kültür varlığı sayısı 1149’a ulaştı. 2025 yılının ilk döneminde ise 109 eser daha ait olduğu topraklarla buluşturuldu. Bu sayılar, Türkiye’nin kültür varlığı kaçakçılığı ile mücadelesinin aralıksız sürdüğünü ortaya koyuyor.

Geri kazandırılan eserler arasında heykeller, sikke koleksiyonları, tarihi yazıtlar, dini semboller ve arkeolojik buluntular gibi birçok farklı kategoriden nesne yer alıyor. Her biri Türkiye’nin kültürel hafızasında özel bir yere sahip olan bu eserler, gelecek nesillere aktarılmak üzere müzelerde sergileniyor.

“Bu Toprakların Mirası Bize Emanet” Vurgusu Öne Çıktı

Bakan Ersoy açıklamasında, kültürel mirasın korunmasının yalnızca devlet kurumlarının değil, toplumun tüm kesimlerinin sorumluluğu olduğuna dikkat çekti. “Bu toprakların mirası bize emanet.” sözleriyle vatandaşlara çağrı yapan Ersoy, kültür varlığı kaçakçılığına tanık olan kişilerin duyarlı davranarak ihbarda bulunmasının büyük önem taşıdığını ifade etti.

UNESCO’nun belirlediği bu özel günün amacı da tam olarak bu farkındalığı artırmak. Uzmanlar, kültürel mirasın korunmasının ulusal kimliğin en önemli unsurlarından biri olduğunu belirtiyor.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım