Türkiye'de Yenilikçi Girişimlerde Büyük Artış! En Aktif Sektörler ve Dikkat Çeken Veriler Açıklandı

Yenilik Faaliyetlerinde İşletme Büyüklüğüne Göre Çarpıcı Fark

Araştırmada en dikkat çeken noktalardan biri, işletme büyüklüğüne göre yenilik faaliyetlerinin farklılık göstermesi oldu. Çalışan sayısı 10–49 arasında olan girişimlerin yüzde 36,6’sı yenilik yaparken, 50–249 çalışanı olan işletmelerde bu oran yüzde 49,6’yı buldu. Büyük ölçekli işletmelerde ise yenilik oranı yüzde 69,3 gibi oldukça yüksek bir seviyeye çıktı.

Sanayi sektöründeki girişimlerin yeniliğe daha yatkın olduğu da veriler arasında yer aldı. Sanayide yenilik yapan işletme oranı yüzde 42,1 iken, hizmet sektöründe bu oran yüzde 36,9 olarak belirlendi. Bu durum, üretim teknolojilerinin hızlı geliştiği alanlarda rekabetin yenilik odaklı ilerlediğini ortaya koyuyor.

Ürün Yeniliğinde Artış: Girişimlerin Yüzde 85’i Pazara İlk Sunan Konumunda

Ürün yeniliği yapan girişimlerin oranı önceki dönemde yüzde 19,8 iken, 2022–2024 döneminde bu oran yüzde 23,6’ya yükseldi. Bu artış, işletmelerin dijitalleşme ve yeni üretim teknolojilerine uyum sağlama konusunda daha iddialı adımlar attığını gösteriyor.

Ürün yeniliği yapan girişimlerin yüzde 80,3’ü mal yeniliği, yüzde 73,4’ü ise hizmet yeniliği uyguladı. Araştırmada yenilikçi ürünlerin yüzde 96’sının girişim için tamamen yeni olduğu, yüzde 85,1’inin ise pazar için ilk niteliği taşıdığı belirlendi. Bu tablo, Türkiye’deki girişimlerin rekabet avantajını artırmak için daha cesur inovasyon adımları attığını ortaya koyuyor.

İş Süreçlerinde Yenilik ve Teknoloji Yatırımları Öne Çıktı

Girişimlerin yüzde 36,1’i temel işletme fonksiyonlarında süreç yeniliği gerçekleştirdi. Bu oran, önceki araştırmada yüzde 35 seviyesindeydi. En çok yenilik yapılan alan yüzde 77,2 ile mal üretim ve hizmet sağlama yöntemleri oldu.

Muhasebe ve idari işlemlerde yenilik oranı yüzde 71,5, bilgi işlem ve iletişim yöntemlerinde ise yüzde 69,7 olarak kaydedildi. Bu rakamlar, özellikle dijitalleşme yatırımlarının işletme içi süreçlerde verimliliği artırmayı hedeflediğini gösteriyor.

Yenilik faaliyetinde bulunan girişimlerin yüzde 60,7’si makine, ekipman veya yazılım satın aldığını bildirirken bunların yüzde 53,1’i tamamen yeni teknolojiye dayalı sistemlere yatırım yaptı. Bu oran, bir önceki dönemde yüzde 52,4 seviyesindeydi.

Finansal Destek, İşbirliği ve AR-GE Stratejilerinde Belirgin Hareketlilik

Yenilik faaliyetlerine destek bulmak isteyen girişimlerin yüzde 25,6’sı çeşitli kurumlardan finansman sağladı. Desteklerin yarısına yakını merkezi kamu kurumlarından gelirken, AB programlarından yararlanan girişimlerin oranı da kayda değer seviyede oldu.

İşbirliği yapan girişim oranı yüzde 40,4 olarak ölçüldü. Bu işbirliklerinin yüzde 79,7’si doğrudan AR-GE çalışmalarına yönelikti. Girişimlerin yüzde 31,3’ü yurt içinde, yüzde 7,6’sı Avrupa’da, yüzde 6,3’ü ise diğer ülkelerde yenilik faaliyetleri için ortaklık kurdu.

Ekonomik performansa etki eden stratejiler arasında kaliteyi yükseltme yüzde 72,6 oranıyla ilk sırada yer aldı. Mevcut müşteri grubunu koruma yüzde 72,1, yeni müşteri gruplarına ulaşma ise yüzde 64,2 ile dikkat çeken stratejiler arasında yer aldı.

Patent, Marka ve Çevresel Yeniliklerde Yükseliş

Yenilik faaliyetinde bulunan girişimlerin yüzde 48,3’ü ticari marka tescili yaptırırken her dört girişimden biri patent başvurusunda bulundu. Ticari sır, faydalı model, endüstriyel tasarım ve telif hakkı başvurularında da artış gözlendi.

Çevresel yeniliklerde ise işletmelerin büyük çoğunluğu sürdürülebilirlik odaklı adımlar attı. Girişimlerin yüzde 58,8’i daha az çevre kirliliği oluşturan malzemeler kullanmaya başladı. Üretimde kullanılan enerji ve su miktarının azaltılmasına yönelik yenilikler de dikkat çekti.

Çevresel yeniliklerin uygulanmasında girişimlerin yüzde 91,7’si işletme itibarını geliştirmenin en önemli motivasyon olduğunu belirtti. Enerji ve su maliyetlerinin yükselmesi de işletmeleri sürdürülebilir çözümlere yönlendiren bir diğer neden olarak öne çıktı.

Türkiye’nin yenilikçi girişim ekosistemine dair kapsamlı veriler, işletmelerin değişen rekabet şartlarına uyum sağlamak için teknoloji, çevre ve AR-GE yatırımlarına yöneldiğini gösteriyor.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım