Türkiye AR-GE'de Vites Yükseltti: Harcamalar 20 Milyar Doları Aştı, Kadın Araştırmacıların Payı Dikkat Çekti

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Türkiye’nin araştırma-geliştirme alanındaki büyümesini ortaya koyan yeni verileri paylaştı. Bakan Kacır’ın açıklamalarına göre Türkiye, yalnızca bir yılda AR-GE harcamalarını 16 milyar dolardan 20 milyar dolara çıkararak önemli bir eşiği geride bıraktı. AR-GE insan kaynağında da büyük bir artış yaşanırken, özel sektörün bu alandaki payı dikkat çekici seviyelere ulaştı.

Kacır, sosyal medya hesabından yaptığı değerlendirmede, Türkiye’nin bilimsel üretim kapasitesi, teknoloji geliştirme ekosistemi ve araştırmacı sayısında son yılların en güçlü yükselişinin görüldüğünü vurguladı.

AR-GE Harcamaları Rekor Kırdı

Türkiye'nin AR-GE ekosistemi son bir yılda önemli bir ivme kazandı. Bakan Kacır’ın açıkladığı verilere göre:

AR-GE harcamaları 16 milyar dolardan 20 milyar dolara çıktı. Böylece Türkiye, hem küresel araştırma yatırımları içinde daha görünür hâle geldi hem de yerli teknoloji üretimi için güçlü bir temel oluşturdu.

Bu artış, Türkiye’nin son yıllarda savunma sanayisinden yazılıma, ileri malzemeden milli çip çalışmalarına kadar birçok alanda attığı adımların finansal karşılığını da ortaya koyuyor.

Özel Sektörün Payı Artıyor

AR-GE faaliyetlerinde özel sektörün rolünün giderek güçlendiğini belirten Kacır, şirketlerin toplam AR-GE harcamaları içindeki payının yüzde 64,8 seviyesine ulaştığını açıkladı. Bu oran, Türkiye’de yenilik üretiminin artık kamu merkezli değil, piyasa güdümlü bir yapıya evrildiğini gösteriyor.

Bakan Kacır, özel sektörün bu alandaki enerjisinin ve yatırım iştahının, izlenen doğru politikaların somut bir göstergesi olduğunu belirtti.

Kadın Araştırmacıların Oranı Yükseldi

Bakan Kacır’ın üzerinde durduğu bir diğer önemli başlık, AR-GE insan kaynağındaki kadın araştırmacıların oranı oldu.

Verilere göre:

• AR-GE alanında çalışan toplam insan kaynağının yüzde 34,2’si kadın,

• Üniversitelerde görev yapan araştırmacıların yüzde 47,9’u kadın.

Bu oranlar, Türkiye’de kadınların teknoloji ve bilim alanlarında giderek daha aktif rol aldığını ortaya koyarken, cinsiyet eşitliği açısından da olumlu bir tablo çiziyor.

Yüksek Teknoloji Alanları Büyüyor

Türkiye'nin üretim ve teknoloji politikalarının en önemli ayaklarından biri, yüksek teknolojili üretimin payını artırmak. Kacır’ın paylaştığı verilere göre:

• İmalat sanayisindeki AR-GE harcamalarının yüzde 46,9’u yüksek teknoloji,

• Yüzde 40,2’si orta-yüksek teknoloji girişimleri tarafından gerçekleştiriliyor.

Bu oranlar, Türkiye’nin sadece AR-GE bütçesini artırmadığını, aynı zamanda daha katma değerli üretim sektörlerine yöneldiğini gösteriyor.

Teşviklerin Etkisi Güçleniyor

AR-GE teşviklerinin özel sektör üzerindeki etkisi de büyüyor. Dolaylı AR-GE teşviklerinin şirket harcamalarındaki payı 2015’te yüzde 15 seviyesindeyken, 2024’te yüzde 25’e yükseldi. Bu artış, Türkiye'nin vergi indirimleri, KDV muafiyetleri ve tasarım merkezi teşvikleri gibi mekanizmalardan daha etkin yararlandığını gösteriyor.

Bakan Kacır, tüm bu gelişmelerin Türkiye'yi “küresel bir AR-GE üssü” hâline getirdiğini vurguladı. Üniversiteler, araştırma merkezleri, teknoparklar ve güçlü girişimcilik ekosistemiyle Türkiye’nin bilim ve teknoloji üretiminde yükseliş trendini sürdürdüğünü kaydetti.
Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım