Türk Gökbilimciden Dünyayı Heyecanlandıran Keşif

Güneş’ten Küçük Yıldızların Etrafında 4 Yeni Gezegen

Keşif, gökbilimcilerin sıkça kullandığı “geçiş yöntemi” ile gerçekleştirildi. Bu yöntemde, bir yıldızın önünden geçen gezegenin neden olduğu ışık kayıpları ölçülüyor. Yalçınkaya ve ekibi, bu teknikle “TOI-5799”, “TOI-1743” ve “TOI-6223” yıldızlarının etrafında toplam dört yeni ötegezegen tespit etti.
Araştırmada Türkiye Ulusal Gözlemevi (TUG) ve Ankara Üniversitesi Kreiken Rasathanesi (AUKR)’nin teleskoplarının yanı sıra dünyanın farklı ülkelerinde bulunan yaklaşık 20 teleskop kullanıldı. Elde edilen veriler sonucunda, TOI-5799 yıldızının etrafında iki, diğer iki yıldızın etrafında ise birer gezegen olduğu doğrulandı.

Bu gezegenlerden biri olan “TOI-5799c”, yıldızının yaşanabilir bölgesinde yer alıyor. Yaklaşık 90 ışık yılı uzaklıkta bulunan bu sistem, yüzeyinde sıvı suyun bulunma ihtimali nedeniyle bilim dünyasında büyük ilgi gördü. Bu keşif, ilerleyen dönemde James Webb Uzay Teleskobu (JWST) ile yapılacak atmosfer analizleri için de yeni bir hedef oluşturdu.

Süper-Dünya ve Mini-Neptün Türünde Dört Yeni Gezegen

Selçuk Yalçınkaya, keşfedilen ötegezegenlerin özelliklerine ilişkin detaylı bilgiler paylaştı. “TOI-6223b” isimli gezegenin Neptün büyüklüğünde olduğunu ancak yıldızına oldukça yakın bulunduğu için “sıcak-Neptün” olarak tanımlandığını belirtti. Bu gezegenin atmosferinde ne tür gazların bulunduğunu anlamak için daha fazla gözleme ihtiyaç olduğu ifade edildi.
“TOI-1743b” ise Süper-Dünya kategorisinde yer alıyor. Yalçınkaya, bu gezegenin Dünya’dan yaklaşık yüzde 70 daha büyük olduğunu ve karasal özellikler taşıdığını açıkladı. Ancak yıldızına çok yakın olması nedeniyle sıcaklığının yüksek olduğu ve atmosferini kaybetmiş olabileceği düşünülüyor. “TOI-1743b”, yıldızının etrafındaki dönüşünü sadece 4 günde tamamlıyor. Bu hız, gezegenin aşırı sıcak bir ortama maruz kaldığını gösteriyor.

Yaşanabilir Bölgedeki Umut Veren Gezegen: TOI-5799c

Araştırmanın en dikkat çekici bulgusu, “TOI-5799c” adlı ötegezegen oldu. Bu gezegen, yıldızının yaşanabilir bölgesinde, yani yüzeyinde sıvı su bulunabilecek uzaklıkta yer alıyor. Bilim insanları, gezegenin yaklaşık 63°C yüzey sıcaklığına sahip olabileceğini tahmin ediyor.
Yalçınkaya, “Bu gezegenin atmosferi varsa, James Webb teleskobu ile yaşam izlerine dair gözlemler yapılabilir” diyerek gezegenin bilimsel önemini vurguladı. “TOI-5799c” yıldızının etrafındaki dönüşünü 14 günde tamamlıyor. Atmosferinin varlığı henüz kanıtlanmamış olsa da, yapısı itibarıyla yaşam barındırabilecek adaylar arasında değerlendiriliyor.

Yıldızına yakın olan diğer gezegen “TOI-5799b” ise sistemin iç kısmında yer alıyor ve sıcaklığı oldukça yüksek. Bu nedenle yaşam ihtimali düşük olsa da, sistemin genel yapısı Güneş Sistemi’ne benzer özellikler gösteriyor.

Türk Bilim İnsanlarının Uluslararası Başarısı

Çalışmanın danışmanlığını yürüten Prof. Dr. Özgür Baştürk, bu keşfin Türkiye’nin uzay bilimindeki konumunu güçlendirdiğini belirtti. Baştürk, araştırmanın uluslararası bir ekip tarafından yürütüldüğünü, Şili, Meksika, Türkiye ve Kanarya Adaları gibi farklı ülkelerdeki teleskoplardan elde edilen verilerin birleştirildiğini açıkladı.
Profesör Baştürk, “TOI-5799c’nin atmosferinin olup olmadığını anlamak istiyoruz. Eğer atmosfer varsa, yaşamı destekleyebilecek gaz bileşenleri tespit edilebilir. Bu, Dünya dışı yaşam araştırmalarında yeni bir sayfa açabilir.” dedi.

Uzmanlara göre, “TOI-5799c” şimdiye kadar keşfedilen en umut verici karasal ötegezegen adaylarından biri konumunda. Eğer atmosferinde yaşamı destekleyen gazlar saptanırsa, bu keşif insanlık tarihinin en önemli bilimsel dönüm noktalarından biri olabilir.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım