Baz Yıl Neden Değişiyor? Yenilenen Sistem 2026’da Devreye Girecek
TÜİK tarafından düzenlenen bilgilendirme toplantısında uzmanlar, enflasyon hesaplamasında yapılacak revizyonun nedenlerini ve kapsamını açıkladı. Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat), üye ülkelerde ortak bir metodoloji kullanılmasını zorunlu kılıyor. Bu doğrultuda tüm ülkeler, 2026’dan itibaren TÜFE hesaplamasında “2025=100 temel yılı” kullanacak.
Yeni baz yıl uygulamasıyla:
Ağırlık yapısı güncellenecek
Hanehalkı tüketim eğilimleri daha doğru yansıtılacak
Ulusal hesaplar verileri enflasyon hesaplamasında ilk kez birincil kaynak olacak
Bu değişiklik, enflasyon göstergelerinin geçmiş yıllara göre daha gerçekçi bir tüketim sepeti üzerinden hesaplanmasını sağlayacak.
Manşet Enflasyon Aynı Kalacak: Oranlarda Gerçek Değişim Olmayacak
Baz yıl değişikliği, enflasyon oranlarının geçmişe dönük yeniden hesaplanacağı anlamına gelmiyor. TÜİK’e göre:
Aylık ve yıllık enflasyon oranları değişmeyecek
“2003=100” dönemine ait manşet enflasyonlarda revizyon yapılmayacak
Sadece bazı alt endekslerde sınıflama değişikliğine bağlı küçük farklılıklar görülecek
Bu da yeni sistemin, enflasyonun seyrini değiştirmeden hesaplama yöntemini modernize edeceği anlamına geliyor.
Harcama Grupları Artıyor: Sigorta, Finansal Hizmetler ve Dijital İçerikler Yeni Sınıflamada
Yeni TÜFE sepetinde önemli yapısal değişiklikler yapılacak.
Buna göre:
Ana harcama grubu sayısı 12’den 13’e çıkarılıyor
“Kişisel bakım, sosyal koruma ve çeşitli mal ve hizmetler” bölünerek iki ayrı gruba ayrılıyor
Sigorta ve finansal hizmetler ilk kez bağımsız bir harcama grubu olarak sepete giriyor
Dijital içerikler, güncel tüketim alışkanlıklarını yansıtmak amacıyla ayrı bir kategori olarak tanımlanıyor
Ayrıca vergiler, üretim ve satış istatistikleri gibi çok kaynaklı veri setleri kullanılarak kayıt dışı tüketim de hesaplamaya daha doğru şekilde dahil edilecek.
Sabit Vergi Oranlı TÜFE Geliyor: Saf Fiyat Değişimi Ölçülecek
Yeni dönemde önemli bir yenilik daha devreye giriyor: Sabit vergi oranlarıyla hesaplanan TÜFE göstergesi.
Bu göstergede:
Bu uygulama, özellikle piyasa kaynaklı fiyat hareketlerinin daha net takip edilmesini sağlayacak. Aynı gün mevsimsel düzeltilmiş TÜFE verisinin yayınlanması da planlanıyor.
Yeni Sistemle Hedef: Daha Güncel, Daha Kapsayıcı ve Uluslararası Uyumlu Enflasyon
TÜİK’in 2025 baz yılına geçişi, hem veri kalitesini artırmayı hem de Türkiye’nin uluslararası normlara uyumunu güçlendirmeyi hedefliyor. Yenilenen sınıflama yapısı ve güncellenmiş ağırlık seti sayesinde, enflasyonun toplumun gerçek tüketim davranışlarını daha doğru yansıtması amaçlanıyor.
Bu büyük revizyon, Türkiye’nin enflasyon hesaplama sisteminde son 23 yılın en önemli metodolojik adımı olarak değerlendiriliyor.
Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım