Tarihi Değiştiren Keşif: Bozkırların Kayıp Endüstri Devi
Kazakistan'ın kuzeydoğusunda 140 hektarlık alana yayılan ve yaklaşık 3 bin 600 yıl öncesine tarihlenen Semiyarka yerleşimi ortaya çıkarıldı. Gelişmiş savunma hatları, anıtsal yapıları ve devasa bronz üretim merkezleriyle dikkat çeken bu keşif, bozkır toplumlarının daha önce sanıldığının aksine, karmaşık ve örgütlü bir uygarlığa sahip olduğunu gösteren kilit bulgular sunuyor.
Semiyarka: Bozkırların Kayıp Kent Devleti
Kazakistan’ın kuzeydoğu bozkırlarında yapılan kazılarda, MÖ 1600 civarında kurulduğu tahmin edilen devasa bir Bronz Çağı yerleşimi gün yüzüne çıkarıldı. Semiyarka adı verilen bu yerleşim, yaklaşık 140 hektarlık geniş bir alana yayılıyor. Şimdiye kadar bölgenin çoğunlukla göçebe topluluklara atfedilen tarihini değiştirecek nitelikteki bulgular, bu kentin döneminin en gelişmiş merkezlerinden biri olduğunu gösteriyor.
Kazı ekipleri, yerleşim alanında toprak savunma setleri, düzenli mimari hatlara sahip en az 20 ayrı hane kompleksi ve merkezi bir anıtsal yapı tespit etti. Seramikler ve metal eserler, yerleşimin organize planlama ve kalıcı bir yapıya sahip olduğunu kanıtlıyor. Uzmanlar, bu bulguların, bozkır toplumlarının sadece geçici kamplar kuran göçer topluluklar olduğu yönündeki geleneksel algıyı temelden sarstığını belirtiyor.
Bronz Üretiminde Uzmanlaşmış Endüstri Merkezi
Semiyarka’yı dönemin diğer yerleşimlerinden ayıran en çarpıcı özellik, bronz üretimine ayrılmış geniş bir endüstriyel alan oldu.
Bu alanda bulunan cüruf kalıntıları, kroze parçaları ve çok sayıda bronz eser, Semiyarka’nın bakır–kalay bronz üretiminde uzmanlaşmış dev bir sanayi merkezi olarak işlediğini ortaya koyuyor. Yapılan analizler, üretimde kullanılan kalayın yaklaşık 300 kilometre uzaklıktaki Altay Dağları'ndan temin edildiğini gösteriyor.
İrtiş Nehri: Erken İpek Yolu Koridoru
Araştırmacılar, Altay Dağları'ndan gelen kalayın, İrtiş Nehri üzerinden taşınmış olabileceği ihtimali üzerinde duruyor. İrtiş Nehri’nin hem taşkınlara elverişli yapısı hem de uzun akış hattı, büyük miktarda malzemenin taşınmasına olanak sağlamış olabilir.
Bilim insanları, bu nehrin dönemin "erken İpek Yolu" işlevini görerek Bronz Çağı ticaret koridoru gibi çalıştığını ve Semiyarka’yı bölgesel bir ticaret merkezi haline getirdiğini düşünüyor. Dublin University College’dan Barry Molloy, bu keşfi "kaybolmuş puzzle'ın parçaları" olarak nitelendirerek, yerleşimin Avrasya genelindeki metal ağlarının merkezi bir düğümü olabileceğine dikkat çekiyor.
Orta Asya Uygarlığına Yeni Bakış
Durham Üniversitesi'nden Dan Lawrence, yerleşimdeki düzenli mimarinin, binaların büyük ihtimalle aynı dönemde planlanıp inşa edildiğini gösterdiğini vurguluyor. Semiyarka’nın ortaya çıkışı, Avrasya bozkırının, Bronz Çağı boyunca Çin, Mezopotamya, Anadolu ve Ege uygarlıkları kadar karmaşık, örgütlü ve merkezi yönetime işaret eden yapılara sahip olduğunu kanıtlıyor.
Savunma yapıları, organize üretimi ve ticaret ağlarıyla güçlü bağlantıları olan bu toplum, araştırmacılara göre Orta Asya’da şimdiye kadar tanımlanmamış yeni bir karmaşık Bronz Çağı uygarlığının kilit kenti olabilir. Keşfin devam etmesiyle, bozkır toplumlarına dair mevcut algıların büyük ölçüde değişmesi bekleniyor.
Bakmadan Geçme
