Sütte Kârlılık Alarm Veriyor! Ekim'de Maliyet 40 Kuruş Daha Arttı, Üretici Kazanamaz Hâle Geldi

Türkiye’de süt üreticilerinin merakla beklediği Ekim ayı çiğ süt üretim maliyet raporu açıklandı. Ulusal Süt Konseyi (USK) tarafından yayımlanan verilere göre, 1 litre çiğ sütün üretim maliyeti Ekim ayında 40 kuruş artarak 17,52 TL’ye yükseldi. Tavsiye satış fiyatının 19,60 TL olduğu düşünüldüğünde, üreticilerin eline geçen kâr payı her geçen ay daha da daralıyor. Sektör temsilcileri, maliyet artışlarının sürdürülebilir üretimi tehdit ettiğine dikkat çekerken birçok üretici, düşük alım fiyatları nedeniyle zararına üretim yaptıklarını belirtiyor.

Çiğ Süt Üretim Maliyetinde Artış Sürüyor

USK’nın açıkladığı verilere göre Eylül ayında 17,12 TL olan çiğ süt maliyeti, Ekim ayında 40 kuruş artarak 17,52 TL seviyesine ulaştı. Artış, yem fiyatları, enerji giderleri ve işçilik maliyetlerindeki yükselişin çiğ süt üretimini doğrudan etkilediğini gösteriyor. Süt üreticileri, tavsiye satış fiyatı ile maliyet arasındaki makasın giderek daralmasının, üretim kararlarını zorlaştırdığını dile getiriyor.

Türkiye’nin farklı bölgelerinde faaliyet gösteren üreticiler, özellikle büyük ölçekli işletmelerde maliyet yükünün daha ağır hissedildiğini belirtiyor. Küçük ve orta ölçekli işletmelerde ise düşük alım fiyatları nedeniyle üretimin sürdürülemez hâle geldiği ifade ediliyor.

Tavsiye Satış Fiyatı ile Maliyet Arasındaki Fark Kapanıyor

1 Ekim itibarıyla 1 litre çiğ süt için belirlenen tavsiye satış fiyatı 19,60 TL. Ancak Ekim ayı maliyetinin 17,52 TL’ye yükselmesi, üreticinin kazancını ciddi ölçüde düşürüyor. Sektör temsilcileri, üreticinin eline geçen net kârın artık birkaç liranın altına düştüğünü vurguluyor.

Birçok ilde süt alım fiyatlarının tavsiye seviyesinin de altında gerçekleştiği biliniyor. Bu durum, üreticinin hem yem hem de günlük işletme giderlerini karşılamakta zorlanmasına neden oluyor. Maliyetlerdeki artışın devam etmesi hâlinde önümüzdeki aylarda üretim düşüşlerinin yaşanabileceği belirtiliyor.

Buzağı Gelirinin Hesaplamadaki Etkisi

USK raporunda buzağı gelirinin 30 bin lira olarak hesaba dahil edildiği belirtildi. Çalışmada Holstein ırkı 600 kg canlı ağırlığa ve günlük 20 litre süt verimine sahip bir hayvan baz alınarak maliyet hesaplaması yapıldı. Buna göre günlük yem gideri 260 TL olarak hesaplandı. İşçilik, su ve elektrik gibi diğer işletme giderleri ise günlük 150,44 TL olarak belirlendi.

Bu hesaplamalar, süt üretimindeki maliyetlerin büyük bölümünün yem giderlerinden oluştuğunu bir kez daha gözler önüne seriyor. Ayrıca enerji maliyetlerinin de işletmeler üzerinde ciddi bir baskı oluşturduğu belirtiliyor.

Üretici Zararına Üretim Yapıyor

Süt üreticilerinin en büyük şikâyeti, artan maliyetlere rağmen süt alım fiyatlarının birçok bölgede düşük seyretmesi. Özellikle sanayicilerin bazı bölgelerde tavsiye fiyatın altında alım yaptığı belirtiliyor. Bu durum, üreticinin zarar etmesine yol açıyor ve bazı işletmelerin hayvancılığı bırakma noktasına geldiği ifade ediliyor.

Üreticiler, süt fiyatlarının maliyetlere göre yeniden düzenlenmesini ve desteklemelerin artırılmasını talep ediyor. Ayrıca yem fiyatlarındaki yükselişin durdurulması ve üreticiye uygun finansman sağlanmasının sektörün geleceği açısından kritik öneme sahip olduğu belirtiliyor.

Sektörde Sürdürülebilirlik Endişesi Artıyor

Çiğ süt üretiminin maliyet yönünden bu kadar baskı altında kalması, hem süt üreticilerini hem de tüketici fiyatlarını doğrudan etkiliyor. Sektör uzmanları, üretim maliyetlerinin düşürülmemesi hâlinde süt arzında daralma yaşanabileceğini ve bunun raf fiyatlarına yansıyabileceğini dile getiriyor.

Türkiye’de süt ve süt ürünleri sektörünün geleceği açısından Ekim ayı verilerinin önemli bir uyarı niteliği taşıdığı belirtiliyor. Üretim maliyetlerinin artmaya devam etmesi, hem tarımsal üretimde hem de hayvancılıkta sürdürülebilirliği tehdit eden en büyük sorunlardan biri olmaya devam ediyor.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım