Suriye'de Esad Hakkında Şaşırtan Karar: 2011 Dera Olayları İçin Gıyabi Tutuklama Emri

Dera’daki Kanlı Olaylar Yıllar Sonra Yeniden Gündemde

Suriye’nin güneyindeki Dera kenti, 2011 yılında yaşanan ve ülke genelinde iç savaşa yol açan protestoların başlangıç noktası olarak tarihe geçmişti. O dönemde çok sayıda sivilin hayatını kaybettiği olaylarla ilgili yargı süreci, yıllar sonra yeniden hareketlendi. Suriye 7. Soruşturma Mahkemesi Hakimi Tevfik el-Ali, yaptığı açıklamada eski Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad hakkında gıyabi tutuklama kararı çıkarıldığını duyurdu. Bu karar, hem ülke içinde hem de uluslararası hukuk çevrelerinde büyük yankı uyandırdı.

Tutuklama Emri Ciddi Suçlamalara Dayanıyor

Hakim Tevfik el-Ali’nin açıklamalarına göre, Esad’a yöneltilen suçlamalar arasında kasten adam öldürme, işkence yoluyla ölüme sebebiyet verme ve kişileri özgürlüklerinden yoksun bırakma gibi ağır insan hakları ihlalleri bulunuyor. Bu suçlamalar, 2011’de Dera’da yaşanan ve onlarca kişinin yaşamını yitirdiği gösterilere güvenlik güçlerinin sert müdahalesiyle ilgili. Olayların ardından birçok aile, yakınlarının ölümü ve kaybolması nedeniyle hukuki süreç başlatmıştı. Söz konusu tutuklama emri, bu davaların yıllar süren takibinin bir sonucu olarak alındı.

Dera’daki Mağdur Ailelerin Açtığı Dava Süreci Belirleyici Oldu

Mahkeme kararının en önemli dayanaklarından biri, 23 Kasım 2011 tarihinde hayatını kaybedenlerin yakınlarının açtığı dava oldu. Hakim El-Ali, bu davanın yalnızca ulusal yargı sınırlarıyla sınırlı kalmayacağını, Interpol üzerinden uluslararası alana taşınabileceğini vurguladı. Böylece karar, hem bölgesel hem de küresel düzeyde bir yargı sürecinin kapısını araladı. El-Ali, “Bu karar, sistematik ihlallerden sorumlu olanların adalet önüne çıkarılabilmesi için önemli bir zemin oluşturuyor. Yargı süreci, suçların tüm faillerine ulaşılıncaya kadar kesintisiz şekilde devam edecek” ifadelerini kullandı.

Uluslararası Boyut: Fransa’dan da Benzer Bir Karar Gelmişti

Suriye’deki karar, uluslararası hukukta Esad rejimiyle ilgili atılmış ilk adım değil. Geçtiğimiz haftalarda Fransız mahkemeleri de benzer bir adım atmış ve 2012 yılında Humus kentinde bir basın merkezine düzenlenen saldırıyla ilgili olarak Beşar Esad ve rejimin üst düzey yetkilileri hakkında tutuklama emri çıkarmıştı. Bu saldırıda iki gazeteci hayatını kaybetmiş, olay uluslararası kamuoyunda büyük yankı uyandırmıştı. Fransa’nın aldığı karar, Suriye rejiminin yıllardır cezasız kaldığı iddialarını yeniden gündeme taşımıştı.

Bölgesel Siyasette Yeni Bir Dönemin Habercisi mi?

Beşar Esad hakkında çıkarılan gıyabi tutuklama emri, sadece bir hukuk süreci olmanın ötesinde, Orta Doğu’daki dengeleri de etkileyebilecek bir gelişme olarak değerlendiriliyor. Suriye yönetimi son dönemde Arap dünyasıyla ilişkilerini normalleştirme çabasına girmiş, bazı Arap ülkeleriyle diplomatik temaslar yeniden başlamıştı. Bu kararın, bu çabaları nasıl etkileyeceği merak konusu. Uzmanlara göre, Esad’ın uluslararası alanda daha fazla yargısal baskıyla karşılaşması, ülkenin siyasi izolasyonunun yeniden derinleşmesine yol açabilir.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım