Sarımsakta Kriz Büyüyor! Yerli Ürün Tükendi, Fiyatlar Rekor Kırıyor

Fiyatlarda Tarihi Artış Yaşandı

Sarımsağın fiyat grafiği, son dört yılda olağanüstü bir yükseliş kaydetti. 2021 yılında 21 TL olan kilogram fiyatı, 2025 itibarıyla 300 TL seviyelerine ulaştı. Toptancı hallerinde de benzer bir tablo ortaya çıktı. 2021’de 8 ile 40 TL arasında değişen kuru sarımsak fiyatları, 2025’te 150-250 TL bandına kadar tırmandı. Bu rakamlar, yüzde 525 ile yüzde 1775 arasında değişen rekor seviyede artış anlamına geliyor. Vatandaşın cebini yakan bu fiyatlar, mutfak alışverişinin en temel ürünlerinden birinin lüks haline dönüşmesine yol açtı.

Yerli Sarımsağa Ulaşmak Zorlaştı

Artan üretim maliyetleri, kuraklık ve nakliye giderleri, yerli sarımsağın piyasadaki fiyatlarını katladı. Hal böyle olunca tüketicilerin önemli bir kısmı daha uygun fiyatlı olan ithal ürünlere yöneldi. Özellikle Çin’den gelen sarımsak, Türkiye pazarında giderek daha fazla yer bulmaya başladı. 2003 ile 2025 yılları arasında Türkiye’nin toplam sarımsak ithalatı 92,2 milyon ton seviyesine ulaşırken, bu ürün için ödenen döviz miktarı 176,6 milyon doları buldu. 2025 yılının yalnızca ilk yedi ayında ithalat miktarının yüzde 54, ithalat değerinin ise yüzde 65 artması, dışa bağımlılığın boyutlarını gözler önüne serdi.

Çin Sarımsağı Pazarı Ele Geçirdi

Çin sarımsağı, uygun fiyatı nedeniyle tüketicinin tercihi haline gelirken, yerli üreticiler pazar payını kaybetmeye başladı. Sarımsak üretiminin merkezi konumundaki Kastamonu ve Taşköprü gibi bölgelerde çiftçiler, yüksek girdi maliyetleri nedeniyle üretimden uzaklaşmak zorunda kalıyor. Tarım yazarı Gazi Mutlu, bu süreci değerlendirirken “Üretim azaldıkça ülke Çin sarımsağına mahkûm oldu. Bu da hem fiyatların kontrolsüz artmasına hem de ithalatın rekor seviyelere çıkmasına yol açtı” ifadelerini kullandı.

Tüketici ve Üretici Aynı Anda Zorlanıyor

Bir yandan tüketici yüksek fiyatlar nedeniyle mutfağında sarımsağa yer vermekte zorlanırken, diğer yandan üretici de kazanç sağlayamaz hale geldi. Tarım uzmanları, yerli üretimin desteklenmesi gerektiğini, aksi takdirde ithalata olan bağımlılığın daha da artacağını dile getiriyor. Özellikle yerli tohumların korunması, üreticilere teşvik verilmesi ve maliyetlerin düşürülmesi yönünde adımlar atılması gerektiği vurgulanıyor.

Sarımsağın Geleceğine Dair Endişeler

Sarımsak, sadece yemeklerde tat verici bir ürün değil, aynı zamanda sağlık açısından da vazgeçilmez bir gıda olarak biliniyor. Ancak fiyatların bu denli yükselmesi ve yerli üretimin gerilemesi, tüketim alışkanlıklarını değiştirmeye başladı. Uzmanlar, önlem alınmaması halinde Türkiye’de sarımsak üretiminin ciddi bir düşüş yaşayabileceğini, bunun da kalıcı ithalat bağımlılığına yol açacağını belirtiyor.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım