Rio de Janeiro'da Kanlı Operasyon: 132 Kişi Hayatını Kaybetti, Sokaklar Savaş Alanına Döndü

Google Keşfet uyumlu başlık:
Rio de Janeiro’da Kanlı Operasyon: 132 Kişi Hayatını Kaybetti, Sokaklar Savaş Alanına Döndü

Rio’da sabahın erken saatlerinde başlatılan dev operasyon

Brezilya’nın en kalabalık şehirlerinden Rio de Janeiro’da düzenlenen geniş çaplı polis operasyonu, ülke tarihinin en kanlı müdahalelerinden biri olarak kayıtlara geçti. 28 Ekim Salı sabahı, kentin kuzey bölgesinde yer alan düşük gelirli mahallelerde — yerel adıyla favela olarak bilinen bölgelerde — gerçekleştirilen baskında en az 132 kişi yaşamını yitirdi.
Yetkililer, operasyonun hedefinde ülkenin en güçlü suç yapılanmalarından biri olan Kızıl Komando (Comando Vermelho) isimli çetenin üyeleri olduğunu açıkladı. Ancak çatışmaların boyutu, kullanılan silahlar ve ölü sayısının yüksekliği, ülkede büyük bir tartışma yarattı.

Helikopter destekli operasyon mahalleleri savaş alanına çevirdi

Eyalet yönetiminin açıklamasına göre, operasyon uzun süredir hazırlık aşamasındaydı. Polis, haftalar öncesinden istihbarat toplayarak şüphelilerin ormanlık bölgelere sığındığını belirledi. Sabahın erken saatlerinde başlayan baskında, polis birimleri zırhlı araçlar, helikopterler ve ağır silahlarla bölgeyi kuşattı.
Çatışmalar kısa sürede büyüyerek tüm mahallelere yayıldı. Evlerinden çıkamayan binlerce kişi, silah sesleri ve patlamalar arasında korku dolu anlar yaşadı. Kentin kuzeyinde bulunan yaklaşık 280 bin kişi, operasyon boyunca evlerine hapsoldu.
Görgü tanıkları, sokakların adeta savaş alanına döndüğünü, birçok kişinin cesedinin uzun süre kaldırılmadığını ifade etti. Bazı mahalle sakinleri, ölen yakınlarının bedenlerini sokak ortasında yan yana dizerek güvenlik güçlerini protesto etti.

Hükümet “terörle mücadele” dedi, insan hakları örgütleri “katliam”

Rio de Janeiro Eyalet Valisi Claudio Castro, olayla ilgili yaptığı açıklamada operasyonu “terörle mücadele” olarak nitelendirdi. Castro, resmi açıklamasında ölü sayısının 58 olduğunu savunarak “Rio, suç terörizmine karşı savaş veriyor” ifadelerini kullandı. Ancak kentteki ombudsmanlık kurumu, ölü sayısının valiliğin açıkladığından çok daha fazla olduğunu belirterek 132 kişinin hayatını kaybettiğini duyurdu.
Bu açıklamaların ardından uluslararası tepkiler gecikmedi. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, “Yüksek ölü sayısı, bu operasyonların nasıl planlandığı ve yürütüldüğüyle ilgili ciddi soru işaretleri doğuruyor” diyerek Brezilya hükümetine bağımsız bir soruşturma başlatma çağrısında bulundu.
İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) operasyonu “tam anlamıyla bir felaket” olarak tanımlarken, Uluslararası Af Örgütü, “Hiçbir valinin insan katliamına izin verme hakkı yoktur” açıklamasıyla tepkisini dile getirdi.

Federal hükümet devre dışı bırakıldı

Olayın ardından ülke yönetimi içinde de ciddi görüş ayrılıkları yaşandı. Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva, federal hükümetin operasyondan önceden haberdar edilmediğini öğrendiğinde “şoke olduğunu” ifade etti. Lula, operasyonun planlanması ve uygulanmasında federal otoritenin bilgilendirilmemesini “kabul edilemez” olarak nitelendirdi.
Adalet Bakanı Ricardo Lewandowski ise yaşananları “çok kanlı bir operasyon” olarak tanımladı ve “masum insanların da yaşamını yitirmiş olabileceğini” belirterek derin üzüntüsünü dile getirdi. Federal hükümet, olayla ilgili kapsamlı bir inceleme başlatıldığını ve sorumluların tespit edilmesi için savcılıkla koordineli şekilde çalışılacağını duyurdu.

Sokaklarda korku, halkta öfke hâkim

Operasyonun ardından bölge halkı hem yas hem öfke içinde. Favela sakinleri, polisin kullandığı orantısız güç nedeniyle sivillerin de hayatını kaybettiğini iddia etti. Bazı mahallelerde vatandaşlar, elektrik kesintileri ve ulaşım engelleri nedeniyle gıda ve sağlık hizmetlerine erişemedi.
Yerel gazetelere konuşan bir görgü tanığı, “Biz burada suçlu değiliz, sadece yoksuluz. Polis suçluları ararken mahalleyi cezalandırıyor,” sözleriyle yaşanan travmayı dile getirdi.
Operasyonun ardından bazı okulların kapalı kalacağı, toplu taşıma seferlerinin askıya alındığı açıklandı. Kent genelinde güvenlik önlemleri en üst seviyeye çıkarıldı.

Brezilya’da polis operasyonları yeniden tartışma konusu

Rio’daki kanlı baskın, Brezilya’da yıllardır süren “polis şiddeti” tartışmalarını yeniden alevlendirdi. Ülkede özellikle düşük gelirli bölgelerde düzenlenen operasyonlarda sık sık yüksek sivil kayıplar yaşanıyor. İnsan hakları savunucuları, güvenlik güçlerinin “suçla mücadele” adı altında yargısız infazlar gerçekleştirdiğini öne sürüyor.
Uzmanlara göre, Brezilya’da her yıl yüzlerce kişi bu tür baskınlarda hayatını kaybediyor ve ölümlerin büyük bölümü yoksul mahallelerde yaşanıyor. Rio’daki son olayın ardından hükümet üzerindeki baskının artması ve operasyonun detaylarının uluslararası soruşturmalara konu olması bekleniyor.

Brezilya’nın en karanlık günlerinden biri olarak anılan bu operasyon, hem ülke içinde hem de dünyada büyük yankı uyandırdı. Halk, artık silah seslerinin değil, adaletin duyulmasını istiyor.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım