Osmanlı'dan Japonya'ya Pedalla Yolculuk

İstanbul’dan Başlayan Anadolu Rotası

Stevens, Avrupa’yı geçerek İstanbul’a ulaştığında Ramazan ayıydı. Galata Köprüsü’nde halkın tezahüratları eşliğinde bisikletle geçiş yaptı. İstanbul’u “en kozmopolit şehirlerden biri” olarak tanımlayan gezgin, Ayasofya, Kapalı Çarşı, Galata Kulesi gibi yapıları ziyaret etti. Üsküdar’dan başlayan Anadolu yolculuğunda İzmit, Sapanca, Taraklı, Ankara, Yozgat, Sivas, Erzincan ve Erzurum gibi şehirlerde konakladı.

İran’dan Japonya’ya Uzanan Küresel Tur

İran’da Nasireddin Şah’ın konuğu olan Stevens, Osmanlı Padişahı II. Abdülhamid ile kıyaslamasında “Türklerin padişahı ne kadar kapalıysa İranlılarınki o kadar dışa dönüktü” ifadelerini kullandı. İran’dan Afganistan’a geçmek isteyen Stevens, izin alamayınca Hazar Denizi’ni gemiyle geçerek Bakü’ye, oradan trenle Batum’a ulaştı. Ardından Hindistan’ın Kalküta kentine, Hong Kong’a ve Çin’e geçti. Seyahatinin son durağı Japonya’nın Yokohama limanı oldu. 1886’da tamamladığı yolculukta toplam 13.500 mil pedal çevirdi.

Seyahat Notları ve Kültürel Etkisi

Stevens, seyahat notlarını önce bir dergide yayımladı, ardından 1887’de “Around the World on a Bicycle” adlı kitabında topladı. Atla yaptığı Rusya seyahatinde yazar Leo Tolstoy ile tanıştı. Londra’daki Garrick Tiyatrosu’nu yıllarca yönetti. Hayatı, uzun yolculuklara çıkmak isteyenler için ilham kaynağı oldu.

Yeni Seyahatlere İlham Oldu

Stevens’ın rotası, Amerikalı Frank Lenz tarafından tersinden denenmek istendi. Ancak Lenz, Anadolu’da kayboldu; sonradan Erzurum’da Hamidiye alaylarına bağlı bir aşiret reisi tarafından öldürüldüğü ortaya çıktı. Ardından Allen ve Sachtleben adlı iki Amerikalı öğrenci bisikletle İstanbul’a geldi. Aydan Çelik’e göre bu yolculuklarda “espiyonaj” ihtimali de göz ardı edilmemeli.

Bisikletin Türkiye’deki İlk Seyahatnamesi

Türkiye’de bilinen ilk bisiklet seyahatnamesi gazeteci Ahmet Tevfik’e ait. Tevfik, İstanbul’dan Bursa’ya bisikletle giderek “Velosipet ile Bir Cevelan” adlı kitabı kaleme aldı. Aydan Çelik, bu eserin Stevens’tan etkilenmiş olabileceğini belirtiyor.

Bisikletin Popülerleşmesinde Kilit Rol

Stevens’ın en önemli mirası, bisikletin küresel ölçekte tanınmasına katkı sağlaması oldu. Aydan Çelik, bu etkiyi “bisiklet devrimi” olarak tanımlıyor. Stevens’ın yolculuğu, hem bireysel keşif hem de kültürel etkileşim açısından dönemin en dikkat çekici seyahatlerinden biri olarak kabul ediliyor.