NASA'dan Davet Alan Türk Lise Öğrencileri: Dünya Bilim Sahnesinde Gurur

Genç Bilim İnsanları ABD Yolcusu

İstanbul ve Kocaeli’nde eğitim gören lise öğrencileri Arda Çetinkaya ile Buket Atalay, geliştirdikleri bilimsel projeyle dünya çapında büyük bir başarıya imza attı. İkili, atom altı parçacıkların tespitine yönelik hazırladıkları projeyle ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) dikkatini çekti. Öğrenciler, 8-12 Eylül tarihleri arasında ABD’nin Washington eyaletindeki John Hopkins Üniversitesi Uygulamalı Fizik Laboratuvarı’nda düzenlenecek olan 2025 Heliophysics Technology Sempozyumu’na davet edilerek projelerini uluslararası bilim insanlarına sunacak.

Parçacık Fiziğine Merakla Başlayan Yolculuk

Çetinkaya ve Atalay’ın yolları, bir bilim zirvesinde kesişti. Ortak ilgileri parçacık fiziği olunca, birikimlerini bir araya getirerek daha kapsamlı bir proje geliştirmeye karar verdiler. Müon adı verilen ve proton, nötron gibi atom altı parçacıklarla aynı ailede yer alan özel bir parçacığın algılanmasını sağlayan sintilatör (ışıldayan parçacık dedektörü) üzerine yoğunlaştılar. Müonların evrenin ilk oluşumundan hemen sonra ortaya çıktığını belirten gençler, bu parçacığın izini sürmenin, evrenin başlangıcına dair sorulara yanıt aramada kritik öneme sahip olduğunu vurguluyor.

Uygun Maliyetli ve Yenilikçi Dedektör

Geliştirdikleri sintilatörün en büyük farkı, mevcut sistemlere kıyasla çok daha uygun maliyetli ve verimli olması. Normal şartlarda müon dedeksiyonu pahalı cihazlarla yapılırken, Çetinkaya ve Atalay, hem maliyeti düşüren hem de verimliliği artıran bir yöntem ortaya koydu. Arda Çetinkaya, projeleriyle ilgili yaptığı açıklamada, “Biz evrenin başlangıcına dair izleri müonlar üzerinden takip etmeye çalışıyoruz. Bu parçacıkları tespit etmek için genellikle yüksek bütçeler gerekiyor. Ancak geliştirdiğimiz dedektör muadillerine göre çok daha ucuz ve etkili.” ifadelerini kullandı.

Üniversitelerde de Sunum Yapıyorlar

Genç bilim insanları yalnızca lise seviyesinde değil, aynı zamanda üniversite öğrencilerine de sunum yaparak çalışmalarını anlatıyor. Gebze Teknik Üniversitesi Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Kamil Çınar’ın danışmanlığında projelerini geliştiren Çetinkaya ve Atalay, hazırlık sürecinde hem bilimsel rehberlik aldıklarını hem de üniversite düzeyinde bilgi birikimlerini artırdıklarını ifade ediyor. Bu deneyim, onların yalnızca lise öğrencisi olmanın ötesine geçerek bilimsel arenada daha güçlü bir yer edinmelerine katkı sağladı.

Uluslararası Bilim Dünyasında Türk İmzası

NASA’nın düzenleyeceği sempozyumda sunum yapacak olan Çetinkaya ve Atalay, projelerini dünyanın önde gelen profesörleri ve bilim insanlarıyla paylaşma fırsatı bulacak. Bu davet, yalnızca genç öğrencilerin başarısını değil, Türkiye’nin bilim ve teknoloji alanındaki yükselen potansiyelini de gözler önüne seriyor. Öğrenciler, ülkeyi temsil edecek olmanın gururunu yaşarken, genç yaşta dünya bilimine katkıda bulunmanın heyecanını taşıyor.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım