Malatya Kayısısı mı, Trabzon Fındığı mı? 2025 İhracatında Rekabet Kızıştı

Kayısıda Don Etkisi, Fındıkta İstikrar

Malatya Turgut Özal Üniversitesi tarafından yayımlanan “2025 Kuru Kayısı Dış Ticaret Raporu”na göre, yılın ilk sekiz ayında kuru kayısı ihracatı 36 bin tona geriledi. Bu miktar, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 20’lik bir düşüş anlamına geliyor. İhracat geliri ise 243 milyon dolardan 196 milyon dolara indi.

Raporda yer alan değerlendirmeye göre, 11 Nisan gecesi yaşanan zirai don olayı, özellikle Battalgazi ve Yeşilyurt ilçelerinde ciddi ürün kaybına yol açtı. Bu durum, ihracat miktarını doğrudan etkilerken, birim fiyatlarda dalgalanma yaşandı. Ortalama ihraç fiyatı 5.45 dolardan 7.5 dolara kadar yükseldi.

Prof. Dr. Bayram Murat Asma: “Don, Kayısıda Ürün Kaybını Kaçınılmaz Hale Getirdi”

Malatya Turgut Özal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bayram Murat Asma, 2025 sezonunda yaşanan iklimsel dalgalanmaların kayısı üretimini doğrudan etkilediğini belirtti. Asma, özellikle Nisan ayında yaşanan don olayının çiçeklenme dönemine denk gelmesinin ciddi verim kaybına yol açtığını vurguladı.

“11 Nisan gecesi yaşanan don hadisesi, özellikle Yeşilyurt ve Battalgazi bölgesindeki bahçelerde çiçekleri tamamen yaktı. Bu durum, ihracat miktarını doğrudan etkiledi. Fiyatlar artsa da ürün yoksa ihracat sürdürülebilir olmaktan çıkıyor.”

Prof. Dr. Asma, Malatya kayısısının dünya pazarındaki yerini koruyabilmesi için iklim risklerine karşı erken uyarı sistemlerinin güçlendirilmesi gerektiğini ifade etti.

Trabzon Fındığında Yüzler Gülüyor

Türkiye genelinde fındık ihracatı ise aynı dönemde 240 bin tonu aşarak 1.6 milyar dolarlık gelir sağladı. Trabzon Ticaret Borsası’nın açıkladığı verilere göre, bölge ihracatında yüzde 12’lik artış kaydedildi. Birim fiyatlar ise ortalama 6.7 dolar/kg seviyesinde sabit kaldı.

Borsa Genel Sekreteri Ali Kılıç, fındıkta istikrarlı bir sezon geçirildiğini belirterek şunları söyledi:

“Trabzon’da üretici bu yıl hem miktar hem fiyat açısından memnun. İklim koşulları lehimize işledi. İhracatçılarımız da Avrupa ve Asya pazarlarında güçlü bağlantılar kurdu.”

Uzmanlar Uyarıyor: İklim Krizi Tarımı Yeniden Şekillendiriyor

Tarım ekonomisi uzmanları, bölgesel ürünlerin iklim değişikliğinden doğrudan etkilendiğini belirtiyor. Özellikle don, kuraklık ve ani sıcaklık dalgalanmalarının hassas meyveler üzerinde ciddi riskler oluşturduğu vurgulanıyor. Uzmanlar, tarım politikalarının bu yeni iklim gerçekliğine göre şekillendirilmesi gerektiği konusunda hemfikir.