Malatya Depremi Hangi Tarihte Oldu?

Malatya’nın Deprem Geçmişi ve Fay Hatları Üzerindeki Konumu

Malatya, Doğu Anadolu Fay Hattı üzerinde yer alan iller arasında bulunuyor ve bu konumu nedeniyle tarih boyunca birçok sarsıntı yaşamıştır. Şehrin jeolojik yapısı, özellikle Doğanşehir ve Pütürge çevresinde uzanan aktif fay zonlarının etkisi altındadır. Depremler, genellikle bu fayların kırılmasıyla meydana gelmekte ve şehrin merkezine kadar etkisini gösterebilmektedir.
Bölge, uzun yıllardır orta ve büyük ölçekli depremlerle sarsılmakta olup, 2023 yılı itibarıyla yaşanan yıkıcı depremler, Malatya’nın sismik açıdan ne kadar riskli bir coğrafyada bulunduğunu bir kez daha ortaya koymuştur.

Malatya’da En Çok Hatırlanan Deprem: 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depremi

Malatya’yı en çok etkileyen ve tarihe geçen büyük deprem, 6 Şubat 2023 tarihinde meydana geldi. Kahramanmaraş merkezli bu deprem, 7,7 ve 7,6 büyüklüğünde iki ayrı sarsıntı şeklinde yaşandı ve Malatya da dahil olmak üzere 11 ilde büyük yıkımlara yol açtı.
Malatya şehir merkezinde ve Doğanşehir, Yeşilyurt, Battalgazi ilçelerinde yüzlerce bina tamamen yıkıldı, binlerce yapı ise ağır hasar gördü. Kentte çok sayıda can kaybı yaşanırken, on binlerce vatandaş evsiz kaldı. Bu deprem, Malatya tarihinde en fazla hasar yaratan doğal afetlerden biri olarak kayıtlara geçti.
Uzmanlar, bu büyük felaketin ardından Doğu Anadolu Fay Hattı’ndaki gerilimin bir kısmının boşaldığını, ancak fay hattının hâlâ aktif olduğunu vurguladı.

Tarihte Malatya’yı Etkileyen Diğer Önemli Depremler

Malatya, 2023 öncesinde de birçok şiddetli sarsıntıya tanıklık etmiştir. 4 Şubat 2020 tarihinde Elazığ merkezli meydana gelen 6,8 büyüklüğündeki deprem, Malatya’da özellikle Pütürge ve Doğanyol ilçelerinde ciddi yıkıma neden olmuştu. Bu depremde onlarca bina kullanılamaz hale gelirken, bölge halkı aylarca çadır ve konteyner kentlerde yaşamını sürdürmüştü.
Ayrıca 1986 yılında Hekimhan yakınlarında 5,8 büyüklüğünde bir deprem yaşanmış, bu sarsıntı o dönem il genelinde hissedilerek küçük çaplı hasarlara yol açmıştı. Tarihi kayıtlara göre, Malatya ve çevresinde 20. yüzyıl boyunca 5’in üzerinde büyüklüğe sahip çok sayıda deprem meydana gelmiştir. Bu durum, bölgenin deprem riski açısından sürekli izlenmesi gerektiğini göstermektedir.

Uzmanların 2025 İçin Uyarıları ve Beklentiler

Jeoloji ve deprem mühendisliği uzmanları, 6 Şubat 2023 depremlerinin ardından Malatya çevresindeki fay hatlarının dikkatle izlenmesi gerektiğini belirtiyor. Özellikle Sürgü, Pütürge ve Malatya Fayı üzerinde mikro sarsıntıların devam ettiği, bunun da bölgedeki enerji birikiminin sürdüğünü gösterdiği ifade ediliyor.
Uzmanlar, yapı denetimi ve kentsel dönüşüm projelerinin hızlandırılmasının önemine değiniyor. Çünkü şehrin büyük bir bölümü hâlâ 1999 öncesi yönetmeliklerle yapılmış binalardan oluşuyor. Yeni yapıların inşasında zemin etüdü yapılmadan temel atılmaması gerektiği, ayrıca halkın da afet bilincinin artırılması gerektiği vurgulanıyor.

Deprem Sonrası Yeniden Yapılanma ve Dayanıklılık Çalışmaları

2023’teki yıkıcı depremlerin ardından Malatya, geniş çaplı bir yeniden inşa sürecine girdi. Devlet kurumları, yerel yönetimler ve uluslararası kuruluşların desteğiyle yürütülen çalışmalar sonucunda, özellikle Doğanşehir, Yeşilyurt ve Battalgazi’de yeni konut projeleri hayata geçiriliyor.
Bu projelerde deprem yönetmeliğine uygun binaların inşa edilmesi, zemin güçlendirmesi yapılması ve altyapının modernleştirilmesi hedefleniyor. Aynı zamanda afet toplanma alanları artırılmış, il genelinde erken uyarı sistemleri güçlendirilmiştir.
Yetkililer, yeni şehirleşme sürecinde yalnızca bina yapmanın yeterli olmayacağını, deprem bilinci yüksek bir toplum oluşturmanın da hedeflenmesi gerektiğini vurguluyor.

Malatya’nın Depremle Mücadelesinde Yeni Dönem

Malatya’da geçmişte yaşanan depremler, şehri hem fiziki hem de psikolojik açıdan derinden etkilemiştir. Ancak yaşanan her sarsıntı, bölgenin afet yönetimi konusunda daha bilinçli adımlar atmasına da zemin hazırlamıştır.
Uzmanlar, Malatya’nın depremle yaşamayı öğrenmesi gerektiğini, dayanıklı kentlerin inşasının sadece mühendislikle değil; aynı zamanda eğitim, planlama ve denetimle mümkün olacağını belirtiyor.
Malatya depremi, hem geçmişin acılarını hatırlatan hem de geleceğe dair dersler çıkarılmasını sağlayan bir dönüm noktası olarak hafızalardaki yerini koruyor.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım