Malatya'da İnsanları Şaşırtan Eski İnançlar

Malatya, tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış bir şehir olarak dikkat çeker. Bu zengin geçmiş, beraberinde farklı kültürel öğeler, gelenekler ve inanç sistemlerini de günümüze taşımıştır. Şehrin köylerinde ve eski mahallelerinde anlatılan bazı inançlar, hem ilginç hem de şaşırtıcı yönleriyle hâlâ halk arasında dilden dile aktarılmaktadır.

Malatya’da Halkın Uğur Saydığı İnançlar

Geçmiş dönemlerde Malatya’da insanlar doğa olaylarını ve günlük yaşamlarındaki bazı işaretleri uğur ya da uğursuzluk olarak yorumlardı. Özellikle kayısı ağaçlarının erken çiçek açması, bolluk ve bereketin habercisi olarak görülürdü. Eğer çiçekler erken dökülürse bu durum, o yıl kıtlık yaşanacağına dair bir işaret kabul edilirdi. Yine evlerin kapı önüne atılan tuzun kötü enerjiyi uzaklaştıracağına inanılırdı. Bu gibi uygulamalar, halkın doğayla kurduğu ilişkiyi ve ona yüklediği anlamları ortaya koyar.

Cin ve Ruhlarla İlgili İnançlar

Malatya’nın bazı köylerinde, cinlerin özellikle boş tarlalarda ve eski evlerde yaşadığına dair yaygın inançlar bulunurdu. İnsanlar, geceleri ıssız yerlerde dolaşmamayı tercih eder, bu bölgelerde cinlerin zarar verebileceğine inanırlardı. Hatta bazı aileler, çocuklarını bu tür yerlerden uzak tutmak için korkutucu hikâyeler anlatırdı. Ruhların ise mezar başında ya da eski türbelerde göründüğüne dair anlatılar, halk arasında uzun yıllar boyunca canlılığını korumuştur.

Nazara Karşı Koruyucu Gelenekler

Malatya’da en dikkat çekici inançlardan biri de nazar inancıydı. Özellikle çocukların ve genç kızların kötü gözlerden korunması için evlerin girişine mavi boncuklar, sarımsak ya da kurutulmuş çörek otları asılırdı. Ayrıca hayvanların boynuzlarına bağlanan renkli iplerin de nazarı uzaklaştırdığı düşünülürdü. Bu gelenekler, sadece Malatya’da değil Anadolu’nun birçok bölgesinde benzer şekilde görülse de Malatya’ya özgü uygulamalarıyla dikkat çekiyordu.

Doğa Olaylarına Yüklenen Anlamlar

Yağmurun çok yağdığı yıllarda, bunun köylerde yaşayan evliya kabirlerinin duasıyla gerçekleştiğine inanılırdı. Kurak geçen dönemlerde ise topluca yapılan yağmur dualarıyla doğanın bereketinin geri döneceği düşünülürdü. Ayrıca gökyüzünde görülen yıldız kaymaları, kimi zaman evlenme ya da doğum gibi mutlu olayların habercisi olarak kabul edilirdi. Bu tür inanışlar, halkın doğayı anlamlandırma biçimlerini ve yaşamla kurduğu manevi bağları gözler önüne serer.

Eski İnançların Günümüzdeki İzleri

Her ne kadar modernleşme ile birlikte bu tür inançların çoğu zayıflasa da Malatya’nın bazı köylerinde hâlâ anlatılmaya devam eder. Özellikle yaşlı nesillerin anlattığı hikâyeler, gençlerin ilgisini çekmekte ve kültürel bir miras niteliği taşımaktadır. Bugün birçok kişi bu inanışları folklorik bir zenginlik olarak görse de, bir zamanlar bu inançların gündelik yaşamda ciddi bir etkisi olduğu bilinmektedir.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım