Limonun Fiyatı Neden Bu Kadar Yükseldi?

Fiyat Artışında Limon İlk Sırada

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar’ın açıkladığı verilere göre, temmuz ayında marketlerde takip edilen 37 üründen 19’unun fiyatı yükseldi. Bu ürünler arasında en dikkat çekici artış limonda yaşandı. Markette limonun fiyatı yalnızca bir ayda yüzde 37,8 oranında artarak zam şampiyonu oldu. Onu yüzde 14,3 ile yumurta, yüzde 12,8 ile elma ve yüzde 5 ile kuru incir takip etti.

Tüketiciler için bu tablo oldukça çarpıcı. Çünkü 2018’de limona ödenen para ile 1 gram altın alınabiliyordu. Bugün ise aynı parayla yalnızca 1 kilo limon satın alınabiliyor. Bu kıyaslama, limon fiyatlarının geldiği noktayı daha net ortaya koyuyor.

Çiftçinin Ağaç Söktüğü Ürün, Şimdi Altın Değerinde

Bir dönem para etmediği gerekçesiyle üreticilerin ağaçlarını söktüğü limon, son yıllarda adeta altın değerine ulaştı. Bu keskin dönüşün en önemli nedeni, piyasada yeni hasat dönemine kadar yalnızca “yatak limon” adı verilen depolanmış limonların bulunması.

Üretim yetersizliği ve arz-talep dengesizliği, fiyatların yükselmesine yol açıyor. Üstelik iklim değişikliğinin etkileri, tarımsal girdi maliyetlerinin artışı ve çiftçilerin üretimde yaşadığı sıkıntılar da fiyatlara doğrudan yansıyor.

Yatak Limon Nedir ve Neden Pahalı?

Limonun hasat dönemi eylül ayında başlıyor. Dolayısıyla yaz aylarında pazara sürülen ürünler, yeni hasattan değil, depolardan geliyor. “Yatak limon” veya “dinlenme limonu” olarak adlandırılan bu ürünler, hasat döneminde Mersin’deki soğuk hava depolarına ve Nevşehir Ürgüp’teki yer altı depolarına gönderiliyor.

Bu depolarda 8-10 derece sıcaklıktaki tünellerde 5-6 ay bekletilen limonlar, ihtiyaca göre piyasaya sürülüyor. Ancak depolama süreci, nakliye masrafları ve sınırlı ürün miktarı fiyatların artmasına neden oluyor. Yeni hasat başlayana kadar da tüketicilerin karşısına çıkan tek seçenek bu “yatak limonlar” oluyor.

Limonun Stratejik Önemi

Limon yalnızca sofralarda salataların ve yemeklerin vazgeçilmezi değil, aynı zamanda ihracatta da önemli bir ürün. Hem iç pazardaki talep hem de dış pazara yapılan satışlar, fiyat dengesini etkiliyor. Özellikle limonun C vitamini açısından zengin olması ve sağlık için sıkça tercih edilmesi, talebi sürekli canlı tutuyor.

Uzmanlara göre fiyatların bu denli yükselmesi, tarımsal planlama eksikliğini de gözler önüne seriyor. Daha önce üretimin azaldığı dönemlerde fiyatın yükseldiği, üretim arttığında ise çiftçinin zarar ettiği bir döngü yaşandı. Şimdi ise üretimin azalması ve depolardaki sınırlı ürünün piyasaya sürülmesi fiyatları tırmandırıyor.

Yeni Hasat Bekleniyor

Eylül ayında başlayacak yeni hasatla birlikte fiyatlarda bir miktar düşüş yaşanması bekleniyor. Ancak maliyet artışları, nakliye giderleri ve ihracat talebinin yüksekliği göz önünde bulundurulduğunda limonun eski ucuz günlerine dönmesi pek mümkün görünmüyor.

Limonun bu kadar pahalı olmasının arkasında, üretim yetersizliği, depolama süreçleri ve piyasa dengeleri yatıyor. Kısacası sofraların vazgeçilmezi olan limon, hem çiftçi hem de tüketici için artık değerli bir tarımsal ürün olarak öne çıkıyor.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım