Küresel Tahıl Piyasasında Üç Yıl Sonra Tarihi Dönüm Noktası: Üretim Rekora Çıktı, Stoklar Yeniden Yükselişte

Uluslararası Tahıl Konseyi’nin yayımladığı Kasım 2025 değerlendirmesi, dünya tahıl piyasasında uzun süredir devam eden baskının yerini yeniden dengeye bıraktığını ortaya koydu. Raporda yer alan verilere göre küresel üretim, hem son üç yılın sıkışıklığını hem de arz tarafındaki tedirginliği ortadan kaldıracak ölçüde tarihi bir seviyeye yükseldi. Bu gelişme, fiyat istikrarından ticaret hacmine kadar pek çok başlıkta tahıl piyasalarını rahatlatan yeni bir dönemin başlangıcı olarak yorumlandı.

Küresel Üretimde Tarihi Seviye: 2.430 Milyon Tonluk Rekor

Rapor, 2025/26 sezonunda toplam tahıl üretiminin 2 milyar 430 milyon tona ulaştığını gösteriyor. Bu seviye, hem genişlemeye devam eden ekim alanlarının hem de iklim koşullarının destekleyici etkisinin birleşmesiyle oluştu. Pek çok bölgede verimlilik artarken, özellikle Orta Asya, Güney Amerika ve Avrupa’nın doğu kesimlerinde beklenenin üzerinde üretim gerçekleşti. Bu tablo, küresel arzın yüzde 3 büyümesiyle birlikte, tahıl piyasalarının uzun süredir görmediği bir rahatlama dönemine geçildiğine işaret ediyor.

Uluslararası Tahıl Konseyi, bu artışın yalnızca miktar bazında bir yükseliş olmadığını, aynı zamanda piyasanın temel dengelerini güçlendiren bir gelişme olduğunu vurguluyor. Üretim artışı, son yıllarda yaşanan düşük başlangıç stoklarını telafi etmede kritik rol oynadı.

Stoklardaki Yükseliş Piyasalara Güven Getirdi

IGC’nin raporunda en dikkat çekici noktalardan biri, sezon sonu stoklarında üç yıl sonra gerçekleşen ilk artış. Stoklar 2025/26 dönemi sonunda 619 milyon tona yükselmiş durumda. Yüzde 5’lik bu artış, arz-talep dengesindeki iyileşmenin somut göstergesi olarak değerlendiriliyor.

Stok birikiminin özellikle büyük üretici ülkelerde daha belirgin olduğu belirtiliyor. Çin, ABD ve Avrupa Birliği’nde stokların hedeflenen seviyelere yaklaşması, küresel fiyat oynaklığının azalmasını destekleyen en önemli gelişmeler arasında yer alıyor. Uzmanlar, bu tabloyla birlikte piyasanın ani arz şoklarına karşı daha dayanıklı hale geldiğine dikkat çekiyor.

Buğday Üretiminde Ülkeler Arası Yarış Kızıştı

Raporun öne çıkan detaylarından biri de buğday üretimindeki güçlü artış. Buğdayda toplam üretim 830 milyon tona çıkarken, bazı ülkelerin performansı küresel görünümü doğrudan etkiledi. Kazakistan, 19,1 milyon tonluk tahmini üretimiyle son yılların en iyi seviyesine ulaştı. Arjantin de 23,5 milyon tonluk üretim ile geçen sezona kıyasla önemli bir sıçrama yaptı.

Bu yükselişler, küresel buğday stoklarının 275 milyon tona ulaşmasını sağladı. Yüzde 6’lık stok artışı, özellikle buğday fiyatlarının son aylarda izlediği dalgalı seyrin dengelenmesinde önemli rol oynadı. Ayrıca ithalatçı ülkelerin alım baskısının azalması, ticari akışların daha istikrarlı şekilde devam edeceği yönünde yorumlandı.

Mısırda Rekor Hasat: 1 Milyar 298 Milyon Ton

Raporda mısır piyasasına ilişkin veriler de oldukça dikkat çekici. Üretim 1 milyar 298 milyon tonla tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşmış durumda. Hayvan yemi sektörünün büyümesi ve biyoyakıt sanayisinin güçlü talebi, mısırı tahıl sektörünün en dinamik kalemlerinden biri haline getirmeyi sürdürüyor.

Üretimin destekleyici yapısı sayesinde mısır stoklarının yüzde 10 artarak 300 milyon tona yükselmesi bekleniyor. Bu artış, özellikle gelişmekte olan ülkelerin yem maliyetlerinde belirgin bir rahatlama sağlayabileceği için kritik öneme sahip.

Ticaret Hacmi Artıyor: Arz ve Talep Arasında Denge Sağlandı

2025/26 sezonu, tahıl ticaretinin de güçlü seyrettiği bir dönem olarak dikkat çekiyor. Uluslararası ticaret hacminin 442 milyon ton seviyesinde gerçekleşeceği tahmin ediliyor. Bu veri, bir önceki yılın baskılı koşullarından sonra tüccarlar ve ithalatçı ülkeler açısından daha istikrarlı bir dönemin yaşandığını gösteriyor.

Arz ve talep arasındaki dengenin sağlanması, lojistik maliyetlerdeki gerileme ve üretici ülkelerdeki yüksek verim, ticaret kanallarının genişleyerek daha sağlıklı işlemesini mümkün hale getiriyor.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım