Küresel Şirketlerde İşten Çıkarma Dalgası: Amazon, Nestle, UPS ve Microsoft Binlerce Kişiyi İşten Çıkardı

Dünya ekonomisinde yaşanan durgunluk, maliyet baskıları ve yapay zekâ destekli otomasyonun yükselişi, küresel iş gücü piyasasını derinden etkiliyor. Son aylarda teknoloji, gıda, lojistik ve danışmanlık sektörlerinde faaliyet gösteren birçok dev şirket, yeniden yapılanma ve verimlilik gerekçesiyle on binlerce çalışanıyla yollarını ayırdı. Amazon, UPS, Nestle, Intel ve Microsoft gibi firmaların toplu işten çıkarmaları, dünya genelinde istihdamda büyük bir dalga yarattı.

Küresel Ekonomik Durgunluk İş Gücünü Sarsıyor

Pandemi sonrası toparlanma sürecinde beklenen ekonomik ivmenin sağlanamaması, birçok sektörde küçülme kararlarını beraberinde getirdi. Artan üretim maliyetleri, zayıflayan tüketici talebi ve yüksek faiz oranları, özellikle büyük şirketleri yeniden yapılanma sürecine itti.

Bu tabloya bir de yapay zekâ teknolojilerinin hızlı yayılması eklenince, beyaz yakalı istihdamda ciddi bir daralma yaşandı. Şirketler, operasyonlarını daha az insan gücüyle yürütmeyi hedeflerken, yapay zekâ destekli sistemlerle maliyetlerini düşürmeye odaklandı. Özellikle ABD ve Avrupa merkezli firmalarda, son bir ayda 45 binden fazla çalışanın işten çıkarıldığı bildirildi.

UPS Bu Yıl 48 Bin Kişiyi İşten Çıkardı

ABD’nin dev lojistik şirketlerinden UPS, 2025’in üçüncü çeyreğinde açıkladığı bilançosunda iş gücünde büyük bir kesintiye gittiğini duyurdu. Şirket, operasyonel verimliliği artırmak amacıyla 34 bin çalışanının işine son verdiğini, yönetim kadrolarında da 14 bin kişilik bir küçülmeye gidildiğini açıkladı.

Böylece UPS, sadece bu yıl içinde toplamda 48 bin kişiyi işten çıkarmış oldu. Şirket, kararın temel nedeninin küresel taşımacılık talebindeki düşüş ve otomasyon sistemlerine geçiş süreci olduğunu belirtti. UPS, bu dönüşümle birlikte daha hızlı, maliyet etkin ve teknoloji tabanlı bir model oluşturmayı hedefliyor.

Amazon’da Kurumsal Kadrolar Azalıyor

Teknoloji devi Amazon, organizasyonel yapısını yeniden şekillendirme kararı aldı. Şirket, bazı birimlerde büyümeye devam ederken, genel olarak yaklaşık 14 bin kurumsal pozisyonu kapatacağını açıkladı.

Amazon yönetimi, yapay zekânın çalışma sistemlerini köklü biçimde dönüştürdüğünü ve şirketin artık “daha sade, esnek ve sorumluluk odaklı” bir organizasyon yapısına yöneldiğini belirtti. Yapay zekâ destekli operasyonlarla maliyetlerin düşürülmesi, müşteri hizmetlerinde hızın artırılması ve gereksiz hiyerarşik katmanların kaldırılması hedefleniyor.

Intel ve Nestle de Küçülme Yolunda

ABD merkezli çip üreticisi Intel, zayıflayan küresel talep nedeniyle yıl sonuna kadar 24 bin çalışanıyla yollarını ayıracağını duyurdu. Şirket ayrıca Almanya, Polonya ve Kosta Rika’daki bazı üretim projelerini iptal ederek yatırım planlarını yeniden düzenledi. Intel, yapay zekâ çiplerine öncelik vererek üretim kapasitesini daraltma kararı aldı.

Gıda sektörünün devi Nestle ise maliyet azaltma programı kapsamında iki yıl içinde 16 bin kişiyi işten çıkaracak. Bunların 12 bini beyaz yakalı, kalan kısmı ise üretim ve tedarik zinciri çalışanlarından oluşacak. Şirket yönetimi, “verimlilik ve dijital dönüşüm odaklı yeniden yapılanma” süreciyle üretim maliyetlerini düşürmeyi hedefliyor.

Teknoloji ve Danışmanlık Şirketlerinde Yeniden Yapılanma

İrlanda merkezli danışmanlık devi Accenture, yapay zekâ uygulamalarını hızla operasyonlarına entegre ederken, dünya genelinde 11 bin çalışanın işine son vereceğini açıkladı. Şirket, özellikle yönetim danışmanlığı ve proje geliştirme birimlerinde yeniden yapılanmaya gidiyor.

Benzer şekilde, teknoloji devi Microsoft da temmuz ayında çalışanlarının yaklaşık yüzde 4’ünü, yani 9 bin kişiyi işten çıkaracağını duyurdu. Şirket, yönetim katmanlarını sadeleştirerek operasyonları hızlandırmayı hedefliyor.

Otomotiv ve Medya Sektörleri de Etkilendi

İşten çıkarmalar yalnızca teknolojiyle sınırlı kalmadı. General Motors, elektrikli araç üretimindeki yavaşlama nedeniyle Michigan ve Ohio’daki tesislerinde 1.700 çalışanını işten çıkardı. Benzer şekilde, medya devi Paramount Skydance, birleşme sürecinin ardından 2 bine yakın çalışanını işten çıkaracağını duyurdu.

Danimarkalı ilaç üreticisi Novo Nordisk ise yeniden yapılanma süreci kapsamında 9 bin kişiyi işten çıkarma planını açıkladı. Şirketin bu kararında, üretim süreçlerinin otomasyonla yeniden şekillenmesinin etkili olduğu ifade edildi.

Yapay Zekâ Çağında İş Gücü Yeniden Şekilleniyor

Uzmanlara göre, küresel çapta yaşanan bu istihdam dalgası, yalnızca ekonomik daralmadan değil, aynı zamanda yapay zekâ destekli dönüşümden kaynaklanıyor. Otomasyon, özellikle veri analizi, müşteri hizmetleri ve idari işler gibi alanlarda insan gücü ihtiyacını azaltıyor.

Buna karşın yapay zekâ, robotik sistemler, siber güvenlik ve enerji teknolojileri gibi alanlarda yeni iş fırsatları doğuruyor. Ancak değişen iş gücü yapısı, birçok beyaz yakalı çalışan ve yeni mezun için daha zorlu bir rekabet ortamı anlamına geliyor.

Küresel ekonomi yeni bir dönüşüm sürecinden geçerken, büyük şirketlerin küçülme politikalarının önümüzdeki yıl da devam etmesi bekleniyor.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım