KKKA Aşısında Tarihi Başarı! Yerli Aşı Çalışmalarında Klinik Öncesi Aşama Tamamlandı

KKKA’ya Karşı Yerli Aşı Geliştirme Çalışmaları Hız Kazandı

Yükseköğretim Kurulu tarafından yapılan açıklamaya göre, KKKA hastalığına karşı yürütülen aşı geliştirme projesi, Erciyes Üniversitesi Aşı Araştırma ve Geliştirme Merkezi’nin (ERAGEM) koordinasyonunda aralıksız şekilde sürdürüldü. 2015 yılında Sağlık Bakanlığı desteğiyle başlayan çalışmalar, Covid-19 pandemisi sırasında zorunlu olarak yavaşlamıştı. Ancak 2023 itibarıyla laboratuvar süreci yeniden hız kazanarak önemli ilerlemeler kaydedildi.

KKKA, Türkiye’de 2002 yılından bu yana her yıl görülen ve özellikle kene temasının yaygın olduğu bölgelerde ciddi risk oluşturan bir hastalık. Hastalığın yüksek ölüm oranı, bilim dünyasında etkili bir aşı geliştirilmesini büyük bir ihtiyaç hâline getirmişti. Bu nedenle Erciyes Üniversitesi’nin çalışmaları, sağlık alanında stratejik bir adım olarak görülüyor.

Hayvan Deneylerinde Başarı Sağlandı

ERAGEM tarafından yürütülen çalışmaların en kritik bölümlerinden biri olan hayvan deneyleri başarıyla tamamlandı. Yapılan testlerde aşının güvenli olduğuna ve bağışıklık oluşturduğuna dair olumlu sonuçlar elde edildi. Bu gelişme, aşının klinik aşamaya geçebilmesi için temel gerekliliklerden biri olarak değerlendiriliyor.

Hayvan deneylerinde elde edilen verilerin olumlu olması, aşının insan üzerindeki olası etkilerine ilişkin umut verici bir tablo ortaya koydu. Bu sonuçlar, yerli bilim insanlarının uzun soluklu emeğinin karşılık bulduğunu gösteriyor.

Faz-1 İçin 2026 İşaret Edildi: İnsanlı Çalışmalar Başlıyor

TURKOVAC ekibinin de başında bulunan ERAGEM Müdürü Prof. Dr. Aykut Özdarendeli, yaptığı açıklamada klinik öncesi aşamanın tamamlandığını belirterek, insanlı ilk deneylerin yer aldığı Faz-1 sürecine 2026 yılında başlanmasının planlandığını açıkladı. Prof. Dr. Özdarendeli, son üç yılda elde edilen verilerin oldukça umut verici olduğunu ve aşının hedeflenen doğrultuda ilerlediğini ifade etti.

Aşının yol haritasına ilişkin değerlendirmesinde şu ifadeleri kullandı:
“Deney hayvanlarında yürüttüğümüz çalışmalar başarıyla sonuçlandı. Eğer süreç planladığımız gibi ilerlerse 2026 yılında Faz-1 çalışmalarına başlamayı hedefliyoruz. Bu çalışmaların her biri yaklaşık bir ila bir buçuk yıl sürüyor. Tüm fazlar olumlu sonuçlanırsa, aşının 4-5 yıl içinde kullanıma hazır hâle gelmesini bekliyoruz.”

Türkiye, KKKA Vaka Sayısında İlk Sırada

Prof. Dr. Özdarendeli, KKKA’nın Türkiye’de ciddi bir halk sağlığı sorunu olduğunun altını çizerken, dünyada en fazla vakanın Türkiye’de görüldüğünü hatırlattı. Ölüm oranlarının yüksek olması ve virüsün hızlı yayılabilme potansiyeli, aşı çalışmalarını daha da hayati kılıyor.

Bu nedenle geliştirilen aşının yalnızca Türkiye için değil, hastalığın görüldüğü birçok ülke için de önemli bir bilimsel katkı sunması bekleniyor. Yerli ve milli teknolojilerle geliştirilen aşının, hem bölgesel hem küresel ölçekte değer yaratacağı öngörülüyor.

Klinik Süreç Faz-1’den Faz-3’e Uzanan Geniş Bir Yol

Klinik öncesi aşamanın tamamlanmasının ardından, aşının insanlar üzerindeki güvenlik ve etkinlik düzeyinin belirleneceği Faz-1 çalışmalarına geçilecek. Bu aşamanın sınırlı sayıda gönüllüyle yapılması planlanıyor. Ardından Faz-2 sürecinde katılımcı sayısı artırılarak daha geniş bir değerlendirme yapılacak. Çok merkezli Faz-3 çalışmalarında ise aşının yaygın kullanım için uygun olup olmadığı ortaya konacak.

Yerli KKKA aşısında kritik aşamaların başarıyla tamamlanması, Türkiye’nin bulaşıcı hastalıklarla mücadelede bilimsel kapasitesini güçlendiren stratejik bir adım olarak öne çıkıyor. Yaklaşan klinik süreç, bu uzun soluklu çalışmanın en önemli dönemeçlerinden biri olacak.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım