Karadeniz'de Hamsi Alarmı! Uzmanlar Uyardı
Karadeniz'de balıkçılık sezonu devam ederken, bölgenin simgesi haline gelen hamsi için tehlike çanları çalıyor. Türkiye'nin en çok avlanan balık türü olan hamside son yıllarda yaşanan düşüş, hem balıkçılık ekonomisini hem de deniz ekosistemini ciddi biçimde etkiliyor.
Hamsi Stoklarında Endişe Verici Düşüş
Karadeniz, yüzyıllardır Türkiye’nin balık üretiminde en büyük paya sahip bölgesi olarak öne çıkıyor. Ancak son yıllarda hamsi popülasyonunda yaşanan keskin azalma, bilim insanlarını endişelendiriyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2023-2024 av sezonunda 270 bin ton olan hamsi avı, 2024-2025 sezonunda yaklaşık 150 bin tona geriledi. Bu oran, yalnızca bir yıl içinde neredeyse yüzde 45’lik bir düşüş anlamına geliyor.
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi Balıkçılık Teknolojisi Bölüm Başkan Yardımcısı Dr. Öğretim Üyesi Ahmet Şahin, “Her sezon başında hamsi bol olacak beklentisiyle başlıyoruz, ancak sonuç her yıl daha düşük av miktarlarıyla bitiyor. Bu yıl da tablo farklı görünmüyor.” ifadelerini kullandı.
İklim Değişikliği Hamsinin Göç Düzenini Bozdu
Uzmanlara göre hamsi stoklarındaki düşüşün en önemli nedenlerinden biri, Karadeniz’deki su sıcaklıklarının son yıllarda belirgin biçimde artması. Bu durum, hamsinin göç yollarını ve üreme dönemlerini doğrudan etkiliyor. Deniz suyu sıcaklığındaki artış, plankton yoğunluğunu azaltarak hamsinin beslenme kaynaklarını da kısıtlıyor.
Ayrıca, kıyısal bölgelerde artan kirlilik ve denizel habitatların bozulması da hamsi popülasyonunu olumsuz etkileyen faktörler arasında. Dr. Şahin, “Denizlerdeki ekosistem dengesi bozuluyor. Özellikle kıyı alanlarında artan atık yükü, oksijen dengesini değiştiriyor. Bu durum, küçük balık türlerinin yaşam alanlarını daraltıyor.” açıklamasında bulundu.
Aşırı Avlanma En Büyük Tehditlerden Biri
Karadeniz’de hamsi avcılığı yalnızca ekolojik değil, ekonomik açıdan da kritik bir öneme sahip. Ancak aşırı avlanma, bu türün sürdürülebilirliğini tehdit ediyor. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın uyguladığı kota sistemi, av baskısını azaltmayı hedeflese de uzmanlara göre mevcut önlemler yeterli değil.
Dr. Ahmet Şahin, “2024-2025 sezonunda 400 bin tonluk bir kota belirlenmişti, ancak yalnızca 150 bin ton hamsi avlanabildi. Bunun 90 bin tonu doğrudan halkın tüketimine giderken, yaklaşık 65 bin tonluk kısmı balık unu ve yağı fabrikalarına gönderildi. Bu da küçük ve henüz üreme şansı bulamayan hamsilerin avlandığını gösteriyor.” dedi.
Şahin, av sezonunun daha sıkı denetlenmesi gerektiğini vurgulayarak, “Eğer bu şekilde devam edersek birkaç yıl içinde hamsi popülasyonunda ciddi bir çöküş yaşanabilir. Gerekirse sezonun tamamen kapatılması bile gündeme alınmalı.” uyarısında bulundu.
Ekosistem Dengesinde Kritik Rol Oynuyor
Hamsi, Karadeniz ekosisteminde yalnızca ekonomik değil, biyolojik açıdan da merkezi bir role sahip. Pek çok deniz canlısının besin zincirindeki temel halkayı oluşturan bu türün azalması, diğer balık türlerini ve deniz kuşlarını da etkiliyor.
Uzmanlar, hamsi stoklarının azalmasının denizlerdeki doğal dengenin bozulmasına neden olabileceğini belirtiyor. Bu durumun uzun vadede hem balıkçılığı hem de kıyı ekonomisini olumsuz etkileyeceği vurgulanıyor.
Uzmanlardan Ortak Çağrı: Sürdürülebilir Balıkçılık Şart
Karadeniz’de hamsi stoklarının korunması için sürdürülebilir avcılık politikalarının hızla hayata geçirilmesi gerektiği belirtiliyor. Bilim insanları, küçük balıkların avlanmasının engellenmesi, kotaların düşürülmesi ve denetimlerin artırılması yönünde acil adımlar atılmasını öneriyor.
Dr. Şahin, “Karadeniz’de hamsiye zarar verecek istilacı bir tür bulunmuyor. Sorun tamamen insan kaynaklı. Aşırı av çabası, yanlış avlanma teknikleri ve deniz kirliliği stokların tükenmesine yol açıyor. Eğer bugün önlem alınmazsa, yarın sofralarımızda hamsi bulamayabiliriz.” diyerek durumu özetledi.
Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım
Bakmadan Geçme
