İran Kuraklıkla Mücadelede Vites Yükseltti: Dev Deniz Suyu Projesi ve Bulut Tohumlayan İHA Üretimi Başladı

İran, son altmış yılın en kurak dönemini yaşarken su krizine karşı büyük ölçekli projeleri devreye almaya devam ediyor. Ülkenin Umman Denizi ve Basra Körfezi’nden elde ettiği deniz suyunu iç bölgelere taşımayı hedefleyen dev altyapı planı, üçüncü aşamaya resmi olarak geçti. Aynı zamanda, yağışları artırmak amacıyla bulut tohumlamada kullanılacak insansız hava araçlarının üretiminin başladığı açıklandı. Uzmanlar bu iki hamlenin, İran’ın sanayi ve tarım bölgelerinde kritik öneme sahip su sorununu hafifletebileceğini değerlendiriyor.

Deniz Suyu Transferinde Üçüncü Aşama Resmen Açıldı

İran’ın uzun süredir üzerinde çalıştığı “Deniz Suyunu Orta Platolara Taşıma Projesi”, su kıtlığının en yoğun hissedildiği eyaletler için hayati bir çözüm olarak görülüyor. Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın katıldığı törende, Sircan’dan İsfahan’a uzanan 800 kilometrelik hattın açılışı yapıldı. Projenin bu bölümü, özellikle İsfahan’daki ağır sanayinin su ihtiyacını karşılamayı amaçlıyor.

İsfahan’daki Mubarek Çelik Şirketi’nin finansal ve teknik desteğiyle yürütülen çalışma, sanayi bölgelerinin Zayenderud Nehri’ne olan bağımlılığını azaltarak bölge için alternatif bir su kaynağı oluşturmayı hedefliyor. Böylece hem sanayi üretiminin sürdürülebilirliği sağlanacak hem de nehir üzerindeki ciddi su baskısı azaltılacak.

1.350 Kilometrelik Dev Hatta 48 Milyon Kişiyi Etkileyecek Plan

Dört aşamadan oluşan ve 17 eyaleti kapsayan proje, İran tarihinin en kapsamlı su transferi girişimlerinden biri olarak kayıtlara geçti. Başlangıçta 980 kilometre olarak hesaplanan boru hattı uzunluğu, yapılan fizibilite çalışmalarıyla birlikte 1.350 kilometreye çıkarıldı.

Umman Denizi ve Basra Körfezi’nden taşınacak olan işlenmiş deniz suyunun ülkenin orta ve kuzey bölgelerindeki kurak eyaletlere gönderilmesi planlanıyor. Beş ayrı boru sistemi üzerinden aktarılacak suyun, nüfus yoğunluğunun yüksek olduğu bölgelerde yaklaşık 48 milyon kişiyi olumlu etkilemesi bekleniyor.

Projenin ilk iki aşaması 2021 ve 2023 yıllarında başlamış; üçüncü aşamanın devreye alınmasıyla birlikte İran’ın su yönetimi stratejisinde kritik bir dönemeç geride bırakılmış oldu.

Kuraklıkla Mücadelede Yeni Teknoloji: Bulut Tohumlayan İHA Üretimi Başladı

Projenin bir diğer önemli ayağı ise yağış artırma teknolojileri üzerine kurulu. Yarı resmi Tesnim Haber Ajansı’nın aktardığına göre, Atmosferik Su Teknolojileri Geliştirme ve İşletme Kurumu Başkanı Muhammed Mehdi Cevadiyanzade, İran’ın kendi üretimi olacak bulut tohumlama İHA’larının yapımına başladığını duyurdu.

Bu yöntem, atmosferdeki bulutlara kimyasal partiküller püskürterek yağış olasılığını artırmayı hedefliyor. Düşük maliyetli bir çözüm olarak gösterilen tohumlama tekniğinin, İran’da yağışları yüzde 15 ila 20 oranında artırabileceği belirtiliyor.

Cevadiyanzade, su üretim maliyetlerindeki farkı şu sözlerle özetledi:
“Bulut tohumlama ile elde edilen 1.000 metreküp suyun maliyeti yalnızca 15–22 dolar. Bu, ülkemizin koşulları dikkate alındığında son derece verimli bir yöntem. Ancak yöneticilerin bu teknolojiyi daha yakından tanıması şart.”

60 Yılın En Kurak Dönemi: Tahran’da Yağışlar Yüzde 40 Azaldı

İran Meteoroloji Kurumu, 2025 sonbaharının ülke genelinde son altmış yılın en kurak dönemi olduğunu duyurmuştu. Tahran da dahil olmak üzere 20 ilde yağışlar neredeyse yok denecek kadar az gerçekleşti. Özellikle ilkbahar ve yaz aylarındaki ciddi yağış eksikliği, baraj rezervlerinde tehlikeli seviyelere doğru bir gerileme yarattı.

Son beş yıldır süregelen yağış düşüşü, İran’ın su altyapısını yeniden şekillendirmeye zorladı. Deniz suyu arıtma projeleri, bulut tohumlama stratejileri ve yeraltı su kaynaklarını korumaya yönelik çalışmalar, hükümetin öncelikli planları arasında yer alıyor.

İran Su Krizine Karşı Çok Katmanlı Bir Strateji İzliyor

Devlet kurumlarının açıklamalarına göre, deniz suyu taşıma hattı ve bulut tohumlama sistemleri birlikte değerlendirildiğinde, İran’ın kuraklıkla mücadelesinde çok yönlü bir yol haritası benimsediği görülüyor. Hem sanayi hem tarım hem de nüfusun yoğun yaşadığı kentlerin su ihtiyacına yönelik çözümler, ülkenin uzun vadeli iklim stratejisinin temelini oluşturuyor.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım