Günlük 5 Saatten Fazla Telefon Kullananlar Risk Altında: Uzmanlardan Bağımlılık Uyarısı

Beyindeki Ödül Mekanizmasına Etkisi

Akıllı telefonların sık kullanımı, beyindeki ödül ve motivasyon sistemlerini etkileyerek bağımlılık benzeri bir tablo ortaya çıkarabiliyor. Dr. Çetin’e göre, telefon üzerinden alınan bildirimler, beyin tarafından küçük bir ödül olarak algılanıyor ve bu durum dopamin salınımını tetikliyor. Dopamin düzeylerinde yaşanan değişimler, kullanıcıların telefonu bırakmasını zorlaştırıyor. Zamanla bu etkileşim, sosyal medya ve dijital içerikler üzerinden sürekli tatmin arayışına dönüşerek bağımlılığın temelini oluşturuyor.

Bağımlılığı Anlamanın Yolları

Cep telefonu bağımlılığını ölçmek için bilimsel olarak kabul gören çeşitli yöntemler bulunuyor. Bunlardan biri olan “Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeği Kısa Form”, kişinin kullanım alışkanlıklarını detaylı biçimde ortaya koyuyor. Bu testte yer alan “Telefon kullanmam planladığım işleri aksatıyor” veya “Çevremdekiler telefon kullanımımı fazla buluyor” gibi sorular, bağımlılık riskini tespit etmede önemli ipuçları sunuyor. Kendi kullanım alışkanlıklarını fark eden bireyler, olası bağımlılığın önüne geçmek için daha bilinçli adımlar atabiliyor.

Gençler ve Çalışanlar Daha Hassas

Uzmanlar, telefon bağımlılığı riskinin özellikle gençler ve yoğun tempoda çalışan kişilerde daha yüksek olduğunu belirtiyor. Gençler, sosyal medya platformlarında geçirdikleri uzun süre nedeniyle akademik başarılarında düşüş yaşayabilirken; çalışan bireylerde ise iş verimliliğinde azalma ve odaklanma sorunları görülebiliyor. Aşırı telefon kullanımı, uyku düzensizliği, göz yorgunluğu ve sosyal ilişkilerde kopukluk gibi sorunlara da yol açabiliyor.

Bilinçli Kullanım ve Profesyonel Destek

Dr. Çetin, telefon kullanımını sınırlamanın ve belirli zaman dilimlerinde tamamen uzak durmanın hem fiziksel hem de ruhsal sağlık açısından önemli olduğunu vurguluyor. Günlük kullanım süresini kontrol altında tutmak, bildirimleri sınırlamak ve sosyal medya kullanımına belli sınırlar koymak bu süreçte etkili yöntemler arasında yer alıyor. Bağımlılık belirtileri gösteren kişilerin ise bir uzmandan profesyonel destek almaları öneriliyor.

Teknoloji hayatı kolaylaştırırken, kontrolsüz kullanımın olumsuz sonuçlarını göz ardı etmemek gerekiyor. Günlük 5 saati aşan telefon kullanımı, farkında olunmasa da bağımlılık sürecini tetikleyebilir. Bu nedenle, dijital araçlarla sağlıklı bir denge kurmak her zamankinden daha büyük önem taşıyor.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım