Türkiye’nin zengin bitki çeşitliliği, yeterince dikkat edilmediği takdirde hayvancılık açısından ciddi tehditler oluşturabiliyor. Büyükbaş ve küçükbaş hayvanların yanı sıra, at, eşek, tavuk ve tavşan gibi birçok hayvan türü için toksik etki gösteren bitkilerin varlığı, hem hayvan kayıplarına hem de ekonomik zararlara neden olabiliyor.
Hayvanlar İçin Tehlike Oluşturan Bitki Türleri
Türkiye’de doğada yaygın olarak bulunan bazı bitki türleri, hayvanların sinir sistemine zarar vererek ölüme kadar götürebilecek zehirli maddeler içeriyor. Bu türler arasında at kestanesi, kekre, pelin otu, bazı geven türleri, Hint keneviri, su baldıranı, renkli burçak, at kuyruğu ve süpürge otu öne çıkıyor. Tarımı giderek azalan tütün bitkisi de bu listeye dahil.
Geven, güz çiğdemi, benekli baldıran, mürdümük, acı bakla, lüpen ve tütün gibi bitkilerin; sığır, koyun, at ve kuşlarda doğumsal bozukluklara neden olabildiği belirtiliyor. Adasoğanı iskelet ve kas sistemini olumsuz etkilerken, beyaz yılan kökü ise hayvanın sütüne geçerek bu sütü tüketen insanlar için de sağlık riski yaratabiliyor.
İthal Süs Bitkilerine Dikkat Çekildi
Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Farmakoloji ve Toksikoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ender Yarsan, bu konuda uzun süredir çalışan bir ekip ile birlikte "Evcil Hayvanlarda Zehirli Bitkiler ve Türkiye’deki Dağılımları" adlı bir kitap hazırladı. Yarsan, ithal edilen süs bitkilerinin bahçe ve evlerde yaygınlaşmasıyla birlikte yeni zehirlenme vakalarının da ortaya çıktığını söyledi.
Zehir Danışma Merkezi Kurulması Şart
Hayvanların doğada genellikle zehirli bitkileri tanıyıp yemekten kaçındığını, ancak aç kaldıklarında ya da zararsız bitkilerle birlikte bulunduklarında bu bitkileri tüketebildiklerini belirten Yarsan, şu uyarıda bulundu:
“Hayvan sahipleri, belediyeler ve peyzaj mimarları bu konuda bilinçli olmalı. Türkiye’de veteriner zehir danışma merkezi kurulması şart. Zehirlenmeler sadece ölümlerle değil; canlı ağırlıkta azalma, süt ve yün kalitesinde bozulma gibi kayıplarla da sonuçlanabiliyor. Bitkilerin sadece estetik değil, toksik özellikleri de dikkate alınarak çevre düzenlemesi yapılmalı.”
Çiçekçilere ve Peyzajcılara Uyarı
Prof. Dr. Yarsan, bitki yetiştiricilerinin ve çiçekçilerin de zehirli türler konusunda hayvan sahiplerini bilgilendirme sorumluluğu taşıdığını vurguladı. Meralarda sürekli otlatmanın zararsız bitkileri azaltırken, zararlı olanların yayılmasına neden olduğunu da ekledi.
Zehirli bitkilerden atkestanesi, at, sığır, koyun ve tavuk gibi hayvanlarda toksik etki gösteriyor. Kekre ve pelin otu özellikle atlar için tehlikeli. Geven bitkisi at, sığır ve koyunları etkilerken, Hint keneviri hem sığır hem de atlar için zararlı. Zerdali dikeni ise özellikle atlar üzerinde olumsuz etkilere sahip. Tüm hayvan türleri için tehlikeli olan bitkilerin başında su baldıranı geliyor. At kuyruğu bitkisi at, sığır ve koyunlar için risk taşırken, süpürge otu da sığır ve koyunlarda zehirlenmelere yol açabiliyor.
Kaynak :TRT
