Greenpeace'ten Pestisit Uyarısı: Gıdamızdaki Zehir Kader Değil

Gıdalarda Pestisit Kirliliği Alarmı

Greenpeace Türkiye, hem gıdalarda artan pestisit kalıntıları hem de çevre bütçesindeki kesintiler nedeniyle kamuoyunu uyardı. Kuruluş, “Kirletene Ödet, Yükü Hafiflet” adlı kampanyasıyla hem çevreyi kirleten sektörlere verilen teşviklerin son bulmasını hem de gelir adaletini gözeten bir vergilendirme sisteminin hayata geçirilmesini talep ediyor.

Greenpeace Türkiye’nin açıklamasında, 2026 Merkezi Yönetim Bütçesi’nde çevreye ayrılan kaynakların azaltılmasının, iklim ve ekolojik dengenin korunması açısından büyük bir tehdit oluşturduğu belirtildi. Ayrıca, Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan pestisit analizlerinin kamuoyuyla paylaşılması yönünde açılan davada kritik bir aşamaya gelindiği duyuruldu. Kuruluş, Türkiye’de hem gıda güvenliği hem de çevresel sürdürülebilirlik konularında ciddi adımlar atılması gerektiğini vurguladı.

Pestisit Analizleri Endişe Verici Sonuçlar Ortaya Koydu

Greenpeace Türkiye’nin İstanbul’un farklı bölgelerinden ve beş büyük zincir marketten topladığı 14 farklı sebze ve meyveye ait 155 örnek, bağımsız bir laboratuvarda analiz edildi. Sonuçlar, toplum sağlığını tehdit edecek düzeyde kirlenme olduğunu ortaya koydu.

Analizlerde, incelenen ürünlerin yüzde 33’ünde pestisit kalıntılarının yasal mevzuata uygun olmadığı belirlendi. En dikkat çekici bulgulardan biri, salamura yapraklarda yüzde 80, yeşil sivri biberlerde yüzde 70 ve ıspanaklarda yüzde 67 oranında mevzuata aykırı pestisit kalıntısı tespit edilmesi oldu. Ayrıca, örneklerin yüzde 61’inde birden fazla pestisit kalıntısına rastlandığı açıklandı.

Uzmanlara göre, pestisitlerin bir arada bulunması, toksik etkilerin katlanarak artmasına neden oluyor. Bu durum, özellikle çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf bireyler için ciddi sağlık riskleri taşıyor.

Greenpeace Tarım Bakanlığı’na Dava Açtı

Araştırma sonuçlarının ardından Greenpeace Türkiye, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın kamuya açıklamadığı pestisit analiz verileri için yasal süreç başlattı. Greenpeace Türkiye Direktörü Berkan Özyer, yapılan bağımsız analizlerin yalnızca sınırlı bir alanı kapsadığını, ancak bu tablonun bile gıda güvenliği açısından endişe verici olduğunu belirtti.

Özyer, “Bizim sınırlı çalışmamız bile soframıza gelen gıdalarda ciddi bir risk olduğunu ortaya koydu. Asıl yetkili kurum olan Tarım ve Orman Bakanlığı’nın elindeki kapsamlı verilerin kamuoyundan gizlenmesi kabul edilemez. Halkın sağlığını ilgilendiren bu bilgilerin açıklanması gerekiyor” dedi.

Greenpeace’in resmi başvurusu yanıtsız kalınca, kuruluş konuyu yargıya taşıdı. Pestisit analizlerinin açıklanması talebiyle açılan davanın ilk duruşmasının gelecek hafta görüleceği bildirildi. Greenpeace, duruşma öncesinde başlattığı “Gıdamızdaki zehir kader değil” kampanyasına vatandaşları imza vermeye çağırdı.

Bütçede Çevreye Ayrılan Pay Azaldı

Greenpeace Türkiye, 2026 Merkezi Yönetim Bütçesi’ne ilişkin değerlendirmesinde çevre politikalarına ayrılan kaynakların azaltılmasını sert bir dille eleştirdi. “Sürdürülebilir Çevre ve İklim Değişikliği” programına 2025’te 19,4 milyar TL ayrılmışken, 2026 teklifinde bu tutar 18,9 milyar TL’ye düşürüldü.

Bu azalma nominal olarak yüzde 2,6’ya denk gelse de, yüksek enflasyon nedeniyle reel olarak yüzde 30-35 oranında bir düşüş anlamına geliyor. Greenpeace Türkiye Sosyal ve Ekonomik Sistemler Kampanya Sorumlusu Berk Buta, bu tabloyu “sosyal ve ekolojik adaletten uzak bir yaklaşım” olarak nitelendirdi.

Buta, “Kirleten sektörler hala teşvik alırken, çevre koruma ve iklim değişikliğiyle mücadele için ayrılan kaynaklar azalıyor. Bu durum hem doğayı hem de halk sağlığını doğrudan etkiliyor” dedi. Ayrıca, 2023 yılında fosil yakıtlara 63,8 milyar TL destek sağlanırken, 2026 bütçesinde iklim programına yalnızca 18,9 milyar TL, kadının güçlenmesi programına ise 7,9 milyar TL ayrıldığını hatırlattı.

Greenpeace’ten Ekolojik Adalet Çağrısı

Greenpeace Türkiye, bütçe kararlarının yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini belirterek “ekolojik adalet” çağrısında bulundu. Kuruluş, çevreyi kirleten sektörlere sağlanan teşviklerin son bulmasını ve bütçe kaynaklarının halk sağlığını koruyacak, çevreyi iyileştirecek projelere yönlendirilmesini istedi.

Greenpeace yetkilileri, Türkiye’nin sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşabilmesi için çevre politikalarının kısa vadeli ekonomik çıkarların ötesine geçmesi gerektiğini vurguladı. Ayrıca, pestisit kullanımının azaltılması, tarımsal üretimde doğa dostu yöntemlere geçilmesi ve çevre fonlarının artırılması çağrısında bulundu.

Kuruluş, hem pestisit kirliliğiyle mücadele hem de çevresel bütçe dengesinin yeniden sağlanması için toplumun desteğinin hayati önemde olduğunu belirterek, “Kirletene ödet, yükü hafiflet” kampanyasının ülke genelinde büyüyerek devam edeceğini açıkladı.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım