E-Skuter Düzenlemesinde Yeni Dönem! Yerli Üretim Şartı 2026'ya Ertelendi, Coğrafi Çitleme Zorunlu Oldu

Türkiye’de elektrikli skuter kullanımını düzenleyen mevzuat, 2 Aralık 2025’te yayımlanan yönetmelik değişikliğiyle kapsamlı şekilde güncellendi. Yeni düzenlemeler, hem güvenlik standartlarını yükseltmeyi hem de şehir içi ulaşımda veri temelli kontrol mekanizmalarını güçlendirmeyi amaçlıyor. En dikkat çeken maddeler arasında coğrafi çitleme zorunluluğu, detaylı konum aktarım sistemi, otomatik hız düşürme uygulamaları ve yerli üretim şartının 2026’ya ertelenmesi yer aldı.

Coğrafi Çitleme Tanımı Resmen Mevzuata Girdi

Elektrikli skuterlerde uzun süredir tartışılan coğrafi çitleme teknolojisi artık resmî olarak yönetmelikte yer alıyor. Coğrafi çitleme, belirli bölgelerin dijital sınırlarla tanımlanarak skuterlerin bu alanlarda nasıl davranacağına yazılım yoluyla müdahale edilmesini içeriyor.

Bu kapsamda yasaklı bölgelerde sürüşe izin verilmeyecek, hız sınırlarına uyulması yazılımsal olarak zorunlu hâle getirilecek. Özellikle meydanlar, yaya yoğunluğu fazla olan bölgeler ve güvenlik alanları coğrafi çitleme kapsamına alınabilecek.

Uzmanlar, bu uygulamanın şehir içi trafik güvenliği açısından önemli bir adım olduğunu vurguluyor.

Konum Verilerinin U-Net Sistemine Aktarılması Zorunlu Oldu

Yeni yönetmelik, skuter işletmecilerine detaylı veri aktarımı şartı getiriyor. Buna göre:

• Her bir skuterin seri, plaka ve ID numarası U-Net sistemine kaydedilecek.

• Sürüş başladıktan sonra konum verileri 3 dakikalık periyotlarla sisteme işlenecek.

• Sürüş sona erdikten sonra bilgiler en geç 10 dakika içinde aktarılacak.

Bu veriler belediyeler ve emniyet birimleri ile paylaşılacak. Amaç; denetim süreçlerini kolaylaştırmak, kullanım yoğunluğunu analiz etmek ve kaza durumlarında doğru müdahaleyi sağlayabilmek.

Ayrıca devrilme sensöründen uyarı gelmesi hâlinde işletmecinin sürücüyle iletişime geçmesi ve durumu kaza olarak kayda alması zorunlu kılındı.

Yasaklı Bölgeye Giren Skuterde Otomatik Hız Düşüşü

Düzenlemenin en dikkat çeken güvenlik maddelerinden biri, yasaklı bölgelere girişte hızın otomatik olarak azaltılması oldu.

Yeni kurala göre:

• Coğrafi çitleme alanına giren bir skuterin hızı kademeli şekilde 6 km/s’ye kadar düşürülecek.

• Kullanıcı sesli ve görsel uyarı sistemiyle bilgilendirilecek.

Bu mekanizma sayesinde hem yayaların güvenliği korunacak hem de sürücülerin riskli alanlarda kontrolsüz şekilde ilerlemesi engellenecek.

Yerli Üretim Şartı 2026’ya Ertelendi

Yönetmelikte uzun süredir gündemde olan yerli üretim şartı da netleşti. Buna göre işletmeciler, filolarındaki skuterlerin en az yüzde 30’unu yerli üreticilerden temin etmek zorunda olacak. Ancak bu zorunluluk 1 Temmuz 2026’ya ertelendi.

Bakanlıklar, erteleme kararının sektörün yeni teknolojiye ve yerli üretime uyum sağlaması için zaman tanımayı amaçladığını belirtiyor.

Skuter Sayısına Kota ve Kış Tarifesi Uygulaması

Yeni yönetmelik, şehirlerde kontrolsüz skuter yoğunluğunu önlemek için sayı sınırlaması da getiriyor.

İşletmeciler:

• Faaliyet gösterdikleri ilçede izin aldıkları toplam skuter sayısının %70’inin altına,

• %130’un üzerine çıkamayacak.

Kasım–Şubat döneminde uygulanacak “kış tarifesinde” alt sınır %40 olarak belirlendi. Kontroller, gün boyunca elde edilen ortalama konum verilerine göre yapılacak.

Mobil Uygulamalara Karbon Ayak İzi ve Menzil Takibi Şartı

Yönetmelikte dijital kullanıcı deneyimine yönelik önemli değişiklikler de yer aldı. Artık mobil uygulamalarda:

• Skuterin şarj seviyesi yüzde olarak gösterilecek,

• Tahmini menzil bilgisi sunulacak,

• Kullanıcının aynı mesafeyi otomobille gitmesi hâlinde ortaya çıkacak karbon ayak izi farkı görüntülenecek.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım