Dokunmatik Ekranlı Araçlarda Büyük Tehlike: Sürücü Dikkati Alkol Etkisi Kadar Bozuluyor

Modern otomobillerin neredeyse tamamında yer alan geniş dokunmatik ekranlar, sürüş deneyimini dijital bir merkez haline getiriyor. Ancak son testler, bu ekranların sürücünün gözünü yoldan ayırma süresini tehlikeli seviyelere çıkardığını ve dikkat kaybının alkol etkisine benzer bir sonuca yol açtığını ortaya koydu. Araştırmalar, dokunmatik ekranların yaygınlaşmasıyla birlikte otomobil içi güvenlik tartışmalarının da sertleştiğini gösteriyor. Bazı üreticiler, bu sonuçlar sonrası eski tip fiziksel düğmelere dönüş kararı almaya başladı.

Dokunmatik Ekranların Yarattığı Risk Göz Ardı Edilemeyecek Boyutta

Sürücülerin araç içi dokunmatik ekranlarla etkileşime girdiğinde dikkatin bölündüğü uzun süredir biliniyordu. Fakat yeni testler, bu dikkatin ne kadar süreyle kesildiğini ilk kez net verilerle ortaya koydu. Klima ayarı yapmak, navigasyon haritasını kaydırmak ya da müzik değiştirmek için ekrana dokunan bir sürücünün gözünün yoldan yaklaşık 3 ila 5 saniye ayrıldığı tespit edildi. Saatte 90 km hızla seyreden bir araç için bu sürede yaklaşık bir futbol sahası uzunluğunda mesafe gidildiği hesaplanıyor.

Bu durum, alkolün sürüş esnasında yarattığı dikkat ve reaksiyon bozukluğuna oldukça yakın bir tablo sunuyor. Uzmanlar, sürücünün gözünü yoldan bu kadar uzun süre ayırmasının kazalara davetiye çıkardığını ve yüksek teknolojiyle donatılan araçların paradoksal biçimde güvenliği azaltabileceğini vurguluyor.

Otomobil Üreticileri Geri Adım Atmaya Başladı

Dokunmatik ekranlar ilk piyasaya çıktığında otomobil üreticileri tarafından “geleceğin arayüzü” olarak lanse ediliyordu. Tesla Model S’in dev ekranı bu trendin simgesi haline gelmişti. Zamanla klima kontrolünden sürüş modlarına, hatta güvenlik sistemlerine kadar pek çok işlem tamamen ekrana taşındı.

Ancak yeni araştırmalar, sürüş güvenliğini tehdit eden bu tasarım tercihlerinin yeniden değerlendirilmesine yol açtı. Bazı Avrupa merkezli markalar, kullanıcı deneyiminin bir noktadan sonra sürüşü tehlikeye attığını fark ederek fiziksel tuşlara dönüş sinyalleri verdi. Müşterilerden gelen yoğun şikâyetler de bu kararda etkili oldu.

Fiziksel düğmeler, sürücünün komut vermek için gözünü yoldan ayırmasını gerektirmediği için daha güvenli bir alternatif olarak değerlendiriliyor. Böylece sürücü, sadece el kas hafızasına güvenerek gerekli ayarı yapabiliyor.

“Telefon Ekranı Yasaksa Araç Ekranı Neden Serbest?” Tartışması Büyüyor

Uzmanlar, akıllı telefon kullanımının sürüş sırasında yasak olmasının temel gerekçesinin dikkat dağınıklığı olduğunu hatırlatıyor. Aynı mantığın dokunmatik araç ekranları için de geçerli olması gerektiğini savunan araştırmacılar, bu ekranların “yasal boşluk nedeniyle göz ardı edildiğini” ifade ediyor.

Bazı testlerde, sürücülerin dokunmatik ekranda yaptığı basit işlemlerin bile telefonla uğraşmaya kıyasla daha fazla dikkat kaybı yarattığı görüldü. Bunun nedeni, otomobil ekranlarının genellikle daha karmaşık menüler içermesi ve hızlı tepki süresi gerektirmesi olarak gösteriliyor.

Otomobil Tasarımında Yeni Bir Dönemin Eşiğindeyiz

Dokunmatik ekranların güvenlik risklerine dair bulgular arttıkça, otomobil sektöründe kullanıcı güvenliğini önceleyen tasarım anlayışının yeniden yükselişe geçeceği görülüyor. Uzmanlar, gelecekte hibrit bir kontrol yapısının devreye girebileceğini, yani dokunmatik ekranlarla fiziksel düğmelerin birlikte kullanılacağı sistemlerin yaygınlaşacağını öngörüyor.

Ayrıca sesli komut teknolojileri ve yapay zekâ destekli asistanların yaygınlaşmasıyla birlikte sürücünün ekrana dokunma ihtiyacının daha da azalacağı düşünülüyor. Böylece teknolojinin amacı olan “kolaylaştırma” gerçekten güvenli hale gelmiş olacak.

Sektör İçin Öneri: Teknoloji Çok, Güvenlik Daha Fazla Olmalı

Araştırmanın sonuçları, otomobil üreticilerine önemli bir mesaj veriyor: Dijitalleşme hızla artsa da güvenlikten ödün verilmemeli. Araç içi ekranların sadeleştirilmesi, kritik fonksiyonların fiziksel düğmelere geri taşınması ve sürücü yardım sistemlerinin artırılması, gelecekteki tasarımların temelini oluşturabilir.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım