Çocuklara Sosyal Medya Yasağı Dünyada Destek Buluyor: Okullarda Dijital Kullanım Tartışma Yarattı

Araştırmalar: Dünya Genelinde Geniş Destek Var

Uluslararası araştırma şirketi Ipsos’un yayımladığı Education Monitor 2025 raporu, sosyal medya yasağına verilen küresel desteğin her geçen yıl arttığını ortaya koydu. 26 ülkeden binlerce kişinin katıldığı araştırmada, katılımcıların yüzde 71’i 14 yaş altı çocukların sosyal medya kullanımına tamamen karşı olduklarını ifade etti.
Yasağa en yüksek desteği veren ülkeler arasında Endonezya yüzde 87 ile ilk sırada yer aldı. Fransa yüzde 85, İtalya yüzde 83, İspanya yüzde 82 ve Kolombiya yüzde 80 oranında destek verdi. Türkiye’de ise katılımcıların yüzde 76’sı çocukların sosyal medya kullanımına karşı olduklarını belirtti. Uzmanlara göre bu oran, son beş yılda ülkemizde artan farkındalığın bir göstergesi.

Akıllı Telefon ve Sosyal Medya Yasakları Artıyor

Araştırma sonuçları yalnızca sosyal medya ile sınırlı değil. Katılımcıların yarısından fazlası, akıllı telefonların okullarda yasaklanması gerektiğini düşünüyor. Fransa bu konuda en katı yaklaşımı sergileyerek yüzde 80 oranla zirvede yer aldı. İrlanda yüzde 70, İspanya yüzde 69, İtalya yüzde 67 ve Peru yüzde 65 ile bu fikri destekleyen diğer ülkeler oldu. Türkiye’de de velilerin ve öğretmenlerin yüzde 53’ü, ders esnasında telefon kullanımına karşı olduklarını bildirdi.
Eğitim uzmanları, çocukların dijital dikkat dağınıklığına karşı korunması gerektiğini, özellikle okul çağındaki bireylerin ekran başında geçirdiği sürenin sınırlanmasının öğrenme performansını artıracağını vurguluyor.

Yapay Zekâ Kullanımı Konusunda Görüşler İkiye Ayrıldı

Ipsos araştırmasının dikkat çeken diğer bir sonucu, yapay zekânın (özellikle ChatGPT gibi araçların) eğitimde kullanımıyla ilgiliydi. Dünya genelinde katılımcıların yüzde 37’si yapay zekânın okullarda yasaklanması gerektiğini savunurken, yüzde 38’i bunun aksini düşünüyor.
Yapay zekâ kullanımına en fazla karşı çıkan ülkeler arasında Kanada yüzde 55 ile ilk sırada yer aldı. Onu yüzde 52 ile İrlanda, yüzde 51 ile Fransa, yüzde 47 ile Avustralya ve yüzde 46 ile ABD takip etti. Türkiye’de ise bu oran yalnızca yüzde 28 olarak kaydedildi. Bu sonuç, Türkiye’de yapay zekânın eğitimde faydalı bir araç olarak görülmeye başladığını gösteriyor.

Uzmanlar: Sosyal Medya Erken Yaşta Beyin Gelişimini Etkiliyor

ABD’de 2023 yılında yayımlanan Sosyal Medya ve Gençlerde Akıl Sağlığı raporu, ergenlik döneminde sosyal medyaya yoğun maruz kalmanın, depresyon ve anksiyete riskini artırdığını ortaya koydu. Raporda, 10-19 yaş aralığındaki bireylerin beyninin hâlâ gelişim sürecinde olduğu, bu dönemde sosyal medyada geçirilen sürenin duygusal öğrenme, dürtü kontrolü ve dikkat yönetimi üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceği belirtildi.
2025 yılında Kaliforniya Üniversitesi (UC San Francisco) tarafından yayımlanan başka bir araştırma ise 12 bine yakın çocuğun üç yıl boyunca takibini yaptı. 9-10 yaş aralığındaki çocuklarda sosyal medya kullanım süresi arttıkça, depresif belirtilerin de anlamlı biçimde yükseldiği gözlemlendi.

Dijital Dünyada Yeni Denge Arayışı

Uzmanlara göre, dijital çağda çocukları tamamen teknolojiden uzak tutmak mümkün değil ancak sınırlar net çizilmeli. Ebeveyn kontrolü, dijital okuryazarlık eğitimi ve yaş sınırlamalarının etkin biçimde uygulanması, bu sürecin en kritik unsurları olarak öne çıkıyor.
Birçok ülke, çocukların sosyal medyaya daha güvenli koşullarda erişebilmesi için dijital kimlik doğrulama sistemleri ve yaş doğrulama teknolojileri üzerine çalışmalar yürütüyor.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım