Çinli Otomobil Üreticileri Yatırımlarını Yurtdışına Kaydırıyor

Çin’in hızla büyüyen elektrikli otomobil endüstrisi, son dönemde yatırımlarını ağırlıklı olarak ülke dışına yönlendirmeye başladı. ABD merkezli danışmanlık şirketi Rhodium Group’un yayımladığı rapora göre, 2014 yılından bu yana ilk kez geçtiğimiz yıl Çinli elektrikli otomobil üreticileri, yurt içinde yaptıklarından daha fazla yatırımı yurtdışında gerçekleştirdi. Özellikle Avrupa ve Güney Amerika gibi pazarlarda artan fabrika projeleri, Çinli markaların küresel rekabet gücünü artırma çabasının önemli bir göstergesi oldu.

Avrupa Birliği’nin Düzenleyici Engelleri

Raporun dikkat çeken ayrıntılarından biri, Avrupa Birliği’nin uyguladığı sıkı düzenlemelerin Çinli şirketleri yerinde üretim yapmaya zorlaması oldu. Avrupa pazarında Çin’den yapılan ithalatlara yönelik gümrük tarifelerinin artması ve yerel üretimi teşvik eden yasal düzenlemeler, Çinli üreticilerin stratejilerini değiştirmesine yol açtı. Rhodium’un raporunda, “Artan düzenleyici direnç, Çinli otomobil üreticilerini Avrupa’da ve diğer büyük pazarlarda doğrudan üretim tesisleri kurmaya yönlendiriyor” ifadeleri yer aldı. Bu durum, önümüzdeki yıllarda kıta genelinde Çin menşeli yeni fabrikaların açılacağını işaret ediyor.

Yurtiçi Yatırımlarda Büyük Düşüş

Çin’in elektrikli otomobil sektöründe yurtiçinde yaptığı yatırımlar son iki yılda sert bir şekilde geriledi. 2022’de açıklanan yatırımların toplam tutarı 90 milyar doları aşarken, 2023’te bu rakam 41 milyar dolara düştü. 2024’te ise yalnızca 15 milyar dolar seviyesine indi. Bu hızlı düşüş, yerli pazarda yaşanan yoğun rekabet ve ihracata yönelik kısıtlamalarla açıklanıyor. Buna karşılık yurtdışındaki yatırımlar miktar olarak daha düşük olsa da 2024’te ilk kez yurtiçi seviyeleri geçti. Bu gelişme, Çinli markaların küresel genişleme stratejilerinde yeni bir dönemin başlangıcı olarak değerlendiriliyor.

Yeni Anlaşmalar ve Fabrika Açılışları

Çinli otomobil devleri, son yıllarda peş peşe duyurdukları fabrika projelerini hayata geçirmeye başladı. Great Wall Motor, kısa süre önce Brezilya’daki ilk fabrikasının açılışını gerçekleştirdi. Şirketin bölgede ikinci bir üretim tesisi için de fizibilite çalışmaları yaptığı bildirildi. Elektrikli otomobil devi BYD ise temmuz ayında yine Brezilya’daki fabrikasında üretime başladı. Şirket yalnızca bu yılın temmuz ayı itibarıyla yurtdışında 545 binden fazla araç satışı gerçekleştirdi ve bu rakam yıl için öngörülen hedefin üzerine çıktı.

Batarya üreticisi Envision ise Fransa’daki fabrikasını devreye aldı. Bunun dışında Endonezya’da Çinli batarya malzemeleri üreticisi GEM, 293 milyon dolarlık ek yatırım taahhüdünde bulundu. Bu yatırımlar, Çinli üreticilerin yalnızca otomobil değil, batarya ve yan sanayi alanlarında da küresel çapta etkilerini artırma niyetlerini gösteriyor.

Projelerin Sınırlı Oranı Hayata Geçti

Her ne kadar Çinli markalar son yıllarda birçok yurtdışı yatırım planı açıklamış olsa da bu projelerin yalnızca yüzde 25’i üretime geçebilmiş durumda. Yurtiçinde ise bu oran yüzde 45 seviyesinde. Raporda, yurtdışı projelerin iptal edilme ihtimalinin iki kat daha yüksek olduğuna dikkat çekiliyor. Bunun nedenleri arasında bürokratik engeller, finansman sorunları ve jeopolitik kaygılar yer alıyor. Ayrıca Pekin yönetiminin, teknoloji transferi, sanayide zayıflama ve istihdam kaybı gibi endişeler nedeniyle bazı stratejik yatırımlara daha sıkı kontrol getirebileceği belirtiliyor.

Küresel Rekabette Yeni Dönem

Çinli otomobil üreticileri, Tesla ve Avrupalı rakipleriyle rekabette güç kazanmak için yalnızca ihracata değil, doğrudan üretime de odaklanıyor. Küresel pazarlarda açılan fabrikalar, hem maliyetleri düşürüyor hem de yerel düzenlemelere uyum sağlamayı kolaylaştırıyor. Uzmanlara göre önümüzdeki yıllarda Çinli markaların daha fazla ülkeye yayıldığını ve elektrikli araç pazarındaki paylarını hızla artırdıklarını görmek sürpriz olmayacak.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım