Bilim İnsanları Marmara Denizi'nde Çok Disiplinli Araştırma Başlattı

Müsilajın Nedenleri ve Olası Riskler İncelenecek

Bilim seferinin en kritik hedeflerinden biri, Marmara Denizi’nde tekrar eden müsilaj sorununu bilimsel olarak anlamak. Uzman ekipler, denizdeki biyolojik döngüleri, plankton yoğunluğunu ve deniz suyunun kimyasal bileşimini inceleyerek, müsilajın ortaya çıkış koşullarını ve gelecekteki riskleri tespit edecek.
Elde edilen veriler sayesinde müsilajın erken evrelerinin saptanmasına yönelik erken uyarı sistemlerinin geliştirilmesi planlanıyor. Ayrıca Marmara Denizi’nin karbon tutma kapasitesi yeniden modellenerek, Türkiye’nin iklim uyum politikalarına bilimsel katkı sağlanacak. Bu kapsamda denizin biyokimyasal döngülerinin yeniden analiz edilmesi, denizel karbon yutak alanlarının haritalandırılmasına da temel oluşturacak.
Araştırma sürecinde Marmara’nın koruma altındaki türleri, deniz tabanı jeolojisi ve biyoçeşitlilik yapısı da detaylı olarak belirlenecek. Bu çalışmalar, hem ekosistemin korunması hem de gelecek kuşaklara sürdürülebilir bir Marmara Denizi bırakılması açısından kritik önem taşıyor.

İleri Teknolojilerle Deniz Tabanı Üç Boyutlu Haritalanacak

Araştırmada yalnızca klasik deniz ölçümleriyle yetinilmiyor; aynı zamanda çok ışınlı derinlik ölçer (multibeam), sismik tarayıcı ve yandan taramalı sonar gibi ileri teknolojiler kullanılıyor. Bu sistemler sayesinde Marmara Denizi’nin yüzeyi, su sütunu ve deniz tabanı üç boyutlu olarak haritalanacak.
Gebze Teknik Üniversitesi’nden uzman ekip, insansız hava araçları (İHA) kullanarak deniz yüzeyindeki değişimleri anlık olarak takip ediyor. Dokuz Eylül Üniversitesi araştırmacıları ise deniz tabanı morfolojisini ve tortul yapısını inceleyerek Marmara’nın jeolojik geçmişine ışık tutuyor.
Ayrıca, dalış ekibine eşlik eden İstanbul Tıp Fakültesi Sualtı Hekimliği uzmanları, dalgıç sağlığı ve dalış güvenliği üzerine özel analizler yapıyor. Bu yönüyle proje, hem çevresel hem de tıbbi verilerin birlikte değerlendirildiği nadir bilimsel çalışmalardan biri olarak öne çıkıyor.

İklim Değişikliğinin Marmara Üzerindeki Etkisi Ölçülecek

Seferin bir diğer önemli amacı, iklim değişikliğinin Marmara Denizi üzerindeki etkilerini yüksek hassasiyetle değerlendirmek. Deniz suyu sıcaklığı, çözünmüş oksijen oranı, pH değeri, bulanıklık ve besin tuzları gibi temel parametreler; hem uydu görüntüleri hem de İHA verileri aracılığıyla takip ediliyor.
Uydu sistemlerinden elde edilen çok renkli görüntüler, yapay zeka algoritmalarıyla analiz edilerek denizdeki ısı dağılımı, akıntı yapısı ve biyolojik faaliyetler tespit ediliyor. Ayrıca Holosen döneminden günümüze uzanan çevresel değişimlerin izleri, deniz tabanından alınan örneklerle inceleniyor. Bu sayede Marmara Denizi’nin geçmişte geçirdiği iklimsel evrim süreci, modern verilerle karşılaştırılarak yeniden değerlendirilecek.
Bilim insanları, sefer boyunca elde edilecek verilerle Marmara Denizi’nin sayısal ikizini, yani dijital modelini oluşturmayı hedefliyor. Bu model, gelecekte olası çevresel senaryoların önceden simüle edilmesine olanak sağlayacak.

Türkiye’nin Deniz Biliminde Yeni Dönemi Başlıyor

İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Cem Gazioğlu, araştırmanın sadece Marmara Denizi için değil, Karadeniz ve Ege Denizi arasındaki geçiş sistemleri için de referans niteliğinde olacağını vurguladı. Gazioğlu, bu seferin amacının yalnızca bilimsel veri üretmek değil, aynı zamanda denizlerin sürdürülebilir kullanım ilkelerini sağlam temellere oturtmak olduğunu belirtti.
“Türkiye’nin deniz bilimlerindeki güçlü akademik birikimi, bu proje ile uluslararası araştırma ağına entegre oluyor. Çalışmamız, ‘bilimle koruma, teknolojiyle dönüştürme’ vizyonumuzu somut olarak hayata geçiriyor” ifadelerini kullandı.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım