Bilim Dünyasından Çarpıcı Uyarı: 1,5 Derece Artık Bilimsel Olarak Bile Ulaşılamaz Görülüyor

Küresel ısınmayla mücadelede yıllardır dile getirilen “1,5 derece hedefi” artık yalnızca politik bir ideal değil, bilimsel açıdan bile gerçek dışı bir beklenti haline geldi. Son analizlere göre, dünya liderleri mevcut emisyon politikalarını sürdürürse yüzyılın sonuna kadar sıcaklık artışı 3,3 dereceyi bulabilir. Bu tablo, Sanayi Devrimi’nden bu yana yapılan tüm iklim uyarılarının ne kadar kritik olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.

1,5 Derece Hedefi Neden Artık Gerçekçi Değil?

Bilim insanları uzun yıllar boyunca 1,5 derecelik ısınma limitinin, gezegenin ekosistemlerini korumak için kritik bir eşik olduğunu vurguladı. Ancak 2020 sonrası yapılan ölçümler, küresel sıcaklık artışının tahmin edilenden daha hızlı ilerlediğini gösteriyor.

The Economist’in 2022’de yayımladığı kapsamlı analizde, küresel ısınmayı 1,5 derece ile sınırlı tutmanın artık “pratikte imkânsız” olduğu belirtilmişti. O dönem bu değerlendirme bazı çevrelerce karamsarlık olarak yorumlandı. Fakat bugün, iklim modelleme uzmanlarının büyük bölümü bu gerçeği kabul etmiş durumda.

Son veriler, fosil yakıt tüketiminin hız kesmediğini, ülkelerin vaat ettikleri karbon azaltım hedeflerinin uygulamada yetersiz kaldığını ve emisyonların hâlâ kritik seviyelerde seyrettiğini gösteriyor. Bu nedenle 1,5 derecelik eşik, bilimsel senaryolarda bile artık düşük olasılıklı bir ihtimal olarak geçiyor.

Gözler Şimdi 2 Derecelik Eşiğe Çevrildi ama Fark Sanılandan Büyük

1,5 derece hedefinin fiilen kaybedilmesi nedeniyle uluslararası odak artık 2 derece artışın altında kalma çabasına yöneldi. Fakat uzmanlar, bu iki eşik arasındaki yarım derecelik farkın bile devasa sonuçlar doğuracağını vurguluyor.

Bilimsel raporlar, 1,5 derece ile 2 derece arasındaki farkın:
• Mercan resiflerinin %70 yerine %99 oranında yok olması,
• Aşırı sıcak dalgalarının iki kat daha fazla görülmesi,
• Kuraklık riskinin milyarlarca insan için artması,
• Küresel gıda üretiminde ağır kayıplar yaşanması
gibi sonuçlara yol açacağını ortaya koyuyor.

Yani yarım derece, gezegen için matematiksel bir detay değil; ekosistemleri, şehirleri ve tarımı kökten etkileyen kritik bir eşik.

2100 Projeksiyonları: Isınma 3 Derecenin Üzerine Çıkabilir

Hükümetlerin mevcut politikaları sürdürmesi halinde dünya, 2100 yılına kadar 3,3 derece ısınmış olabilir. Bu senaryoda:
• Deniz seviyeleri dramatik şekilde yükselecek,
• Tropikal bölgeler bazı mevsimlerde yaşanmaz hale gelecek,
• Küresel ölçekte ekonomik kayıplar trilyon dolarlarla ifade edilecek.

Birçok bilim insanı, 3 derecenin üzerindeki bir ısınmanın “gezegenin sosyoekonomik düzenini ciddi şekilde tehdit eden” bir tablo yaratacağını belirtiyor.

Bilimsel Konsensüs Değişiyor: Net Sıfır Hedefleri Yetersiz Kaldı

2020 sonrası yapılan analizlerde, ülkelerin 2050–2060 arası için açıkladıkları net sıfır hedeflerinin uygulamada geriden geldiği ve kısa vadeli somut adımların eksik olduğu vurgulanıyor. İklim politikalarının hâlâ ağır ilerlemesi, küresel emisyon eğrisinin kırılmasını geciktiriyor.

Uzmanlar, artık yeni bir gerçeklikle karşı karşıya olduğumuzu ifade ediyor:
1,5 derece hedefi sembolik bir milyonluk uyarı olarak kalacak, ancak pratikte 2 derecenin altında kalabilmek için bile olağanüstü hızlı bir dönüşüm gerekiyor.

Gezegen için Alarm Zilleri Çalıyor

İklim uzmanları, tahminlerin yalnızca bilimsel modeller olmadığını, aynı zamanda dünya genelinde gözlemlenen aşırı hava olaylarının bu sürecin şimdiden başladığını kanıtladığını belirtiyor. Kuraklık, sel felaketleri, orman yangınları ve sıcak dalgaları, küresel ısınmanın gelecekte değil, bugün yaşanan bir kriz olduğunun göstergesi.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım