Beyin Genetiğinde Cinsiyetin İzleri
2025'te yayımlanan bilimsel çalışmaya göre, erkek ve kadın beyinlerinde yüzlerce gen farklı şekilde aktif hale geliyor. Araştırma, genetik etkilerin fetal gelişimin erken dönemlerinde başladığını ve hastalık risklerini etkileyebileceğini ortaya koyuyor.
Beyin Genetiğinde Cinsiyet Ayrımı
Oxford merkezli La Trobe Üniversitesi’nden Prof. Jenny Graves’in aktardığı bilimsel çalışmada, erkek (XY) ve kadın (XX) bireylerin beyinlerinde gen aktivitesinin önemli ölçüde farklılık gösterdiği belirlendi. 2025 yılında yayımlanan araştırmaya göre, erkek beyinlerinde 610, kadın beyinlerinde ise 316 gen daha aktif durumda.
Genetik Etki Erken Dönemde Başlıyor
Araştırmacılar, bu farklılıkların yalnızca hormonlara bağlı olmadığını, doğrudan genetik etkilerden kaynaklandığını ve fetal gelişimin çok erken evrelerinde başladığını vurguluyor. Genlerin yalnızca yüzde 10’u cinsiyet kromozomlarında yer alırken, büyük bölümü her iki cinsiyette de bulunan “normal” kromozomlarda bulunuyor. Bu durum, östrojen ve testosteron gibi hormonların gen aktivitesi üzerindeki etkisini destekliyor.
Beyin Dokusunda Farklı Genler Öne Çıkıyor
Beyin dokularında yapılan incelemelerde, kadın bireylerde nöronlarla ilişkili genlerin, erkek bireylerde ise hücre zarları ve çekirdek yapılarıyla ilgili genlerin daha aktif olduğu gözlemlendi. Bu farklılıklar, bazı beyin hastalıklarına yatkınlık açısından cinsiyet temelli açıklamalar sunabiliyor.
Hastalık Riski Genlerle Bağlantılı Olabilir
Araştırmada, Alzheimer hastalığı ile ilişkili genlerin çoğunun kadınlarda daha aktif olduğu belirtildi. Bu durum, hastalığın kadınlarda görülme oranının iki kat fazla olmasını açıklayabilir. Öte yandan, erkeklere özgü SRY geni, Parkinson hastalığının ilerlemesini hızlandırabilen bir etki gösterebiliyor.
Zekâ ve Davranış Üzerindeki Etkisi Belirsiz
Araştırmacılar, erkek ve kadın beyinlerinde genlerin farklı çalıştığını kabul etmekle birlikte, bu farklılıkların zekâ ya da davranış üzerindeki etkisinin henüz net olarak anlaşılmadığını ifade ediyor. Prof. Jenny Graves’in araştırma kapsamında yaptığı değerlendirmeye göre, erkek ve kadın bireyler arasında genetik düzeyde belirgin farklılıklar bulunuyor. Ancak Graves, bu farklılıkların bireylerin zihinsel kapasitesi ya da zekâ düzeyini belirleyici bir unsur olmadığını vurguluyor. Araştırmacı, genetik çeşitliliğin varlığını kabul etmekle birlikte, bu durumun bireysel yetenekler üzerinde kesin bir etki oluşturmadığını ifade ediyor.
Bakmadan Geçme
