Battal Gazi kimdir? Battal Gazi ne zaman öldü?

Tarihi Kaynaklardaki Battal Gazi

Battal Gazi, asıl adıyla Seyyid Battal Gazi, 8. yüzyılda yaşadığı kabul edilen, İslam tarihinde ve Anadolu’nun fetih sürecinde adı büyük bir saygıyla anılan bir komutandır. Malatya Serdarı Hüseyin Gazi’nin oğlu olan Battal Gazi’nin annesi Saide Hatun Türk asıllıdır. Doğum yeri Malatya olan kahramanın, bugün yıkıntı halinde bulunan evi hâlâ ayakta olup geçmişte halka yemek dağıtılan hayrat yeri olarak kullanılmıştır. Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde de adı geçen bu ev, tarih meraklıları için önemli bir ziyaret noktasıdır. Malatya’da doğduğu bölgeye “Battalgazi” adı verilmiş, annesi Saide Hatun’un, eşi Zeynep Hanım’ın, iki oğlunun ve torunu Vaiz Baba’nın türbeleri de burada yer almıştır. Amcası Hasan Gazi’nin türbesi ise Malatya’nın Darende ilçesindedir.

Destanlarda Anlatılan Kahramanlıklar

Battal Gazi’nin adı, halk hikâyeleri ve destanlarda Emeviler döneminde gerçekleşen II. İstanbul Kuşatması ile birlikte anılır. Bu kuşatma, hem denizden hem karadan yapılmış ancak başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Anlatılara göre Battal Gazi’nin karşısındaki en büyük düşman, Bizans İmparatoru Leon’dur. Tarihi kaynaklar bu kişinin, 717 yılında tahta çıkan III. Leon olduğunu işaret etmektedir. Kuşatma sırasında yirmili yaşlarında olduğu rivayet edilen Battal Gazi’nin doğum yılının 690-695 civarında olduğu tahmin edilmektedir. Destanlarda sadece savaşçı yönü değil, zekâsı, strateji yeteneği ve adaletiyle de öne çıkan bir lider olarak tasvir edilmiştir.

İstanbul’dan Afyon’a Uzanan Mücadele

Tarihçilerin üzerinde hemfikir olduğu önemli bir nokta, Battal Gazi’nin 740 yılında gerçekleşen Afyon (Akroinon) Savaşı’nda şehit olduğudur. Bu savaş, Bizans İmparatorluğu ile Müslüman orduları arasındaki en kritik çatışmalardan biri olarak kayıtlara geçmiştir. Eskişehir’in Seyitgazi ilçesi yakınlarında aldığı ağır yara sonucunda hayatını kaybeden Battal Gazi, İslam’ın Anadolu’da yayılmasında büyük rol oynamış, savaş meydanındaki cesaretiyle hafızalara kazınmıştır. Bugün Seyitgazi’de bulunan türbesi, hem tarih meraklılarının hem de inanç turizminin önemli duraklarından biridir.

Anadolu’daki Mirası ve Kültürel Etkisi

Battal Gazi, yalnızca savaş meydanlarının kahramanı değil, aynı zamanda Anadolu halkının gönlünde yer etmiş bir destan figürüdür. Hayatı boyunca gösterdiği cesaret, halkın hafızasında efsanevi bir kimlik kazanmasına yol açmıştır. Sinema ve televizyon dünyasında defalarca işlenen hayat hikâyesi, yeni nesillere bu kahramanı tanıtmaya devam etmektedir. Battal Gazi’nin adı, Anadolu’nun birçok yerinde camilerden okullara, meydanlardan caddelere kadar sayısız mekânda yaşatılmaktadır. Onun mirası, hem tarihî hem de kültürel bir zenginlik olarak varlığını sürdürmektedir.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım