Bağımsızlığın Başkenti 102 Yaşında
Türkiye Cumhuriyeti'nin başkenti olarak 13 Ekim 1923'te ilan edilen Ankara, 102 yıldır bağımsızlığın ve ulusal egemenliğin simgesi olarak tarih sahnesindeki yerini koruyor. Başkent ilan süreci, Kurtuluş Savaşı'nın stratejik merkezinde şekillendi.
Milli Mücadele’nin Stratejik Merkezi
Birinci Dünya Savaşı’nın ardından Anadolu’nun işgale uğramasıyla Mustafa Kemal Paşa, 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkarak Milli Mücadele’yi başlattı. İstanbul’da son kez 12 Ocak 1920’de toplanan Osmanlı Mebusan Meclisi, 16 Mart’ta İngiliz işgaliyle çalışmalarını sonlandırdı. Yeni bir yönetim merkezi ihtiyacı doğarken, Ankara bu görevi üstlenmeye başladı.
Temsilciler Ankara’da Toplandı
Mustafa Kemal Paşa, 19 Mart 1920’de yayımladığı genelgeyle milletin bağımsızlık iradesini duyurdu. Bu çağrının ardından temsilciler ve İstanbul’dan gelen milletvekilleri Ankara’da bir araya geldi. Ankara’nın demiryolu bağlantıları ve muharebe olanakları, kentin stratejik önemini artırdı.
Kurtuluşun Kararları Ankara’da Alındı
27 Aralık 1919’da Ankara’ya gelen Mustafa Kemal Paşa ve Temsilciler Kurulu üyeleri, halkın yoğun ilgisiyle karşılandı. Kurtuluş Savaşı’nın planları bu kentte yapıldı. Düzenli orduların kurulması kararı Ankara’da alındı ve bu ordular, İnönü, Sakarya ve Dumlupınar’da zaferler kazandı. 30 Ağustos 1922’deki Başkomutanlık Meydan Muharebesi ile savaş tamamlandı.
Başkentlik Yasası Meclis’te Kabul Edildi
9 Ekim 1923’te Dışişleri Bakanı İsmet Paşa, Ankara’nın başkent olmasına ilişkin yasa teklifini Meclis’e sundu. Teklif, 10 Ekim’de komisyonlardan geçerek 13 Ekim 1923’te Meclis Genel Kurulu’nda oy çokluğuyla kabul edildi. Oturum Başkanı Ali Fuat Paşa, “oy çokluğuyla” ifadesiyle sonucu duyurdu.
Karar Anayasa’ya Girdi
Ankara’nın başkent ilanı, Malatya Milletvekili İsmet Paşa’nın yasa önerisiyle gündeme geldi. TBMM’nin 35. birleşiminin 2. oturumunda kabul edilen karar, daha sonra Anayasa’ya dahil edildi. Böylece Ankara, fiilen yürüttüğü merkezlik görevini resmen başkent sıfatıyla taçlandırdı.
Atatürk’ün Nutuk’taki Vurgusu
Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk’ta Ankara’nın başkent ilan edilmesinin gerekçelerine değinerek, yeni Türkiye’nin yönetim merkezi olarak Anadolu’nun ve özellikle Ankara’nın öne çıktığını vurguladı. Atatürk, “Bütün düşünceler, yeni Türkiye’nin başkentinin Anadolu’da ve Ankara kenti olması gerektiğinde toplanıyordu. Coğrafya ve strateji durumu en kesin önemi taşıyordu” ifadeleriyle, başkent tercihini stratejik ve coğrafi koşullara dayandırdığını belirtti.
Bakmadan Geçme
