Azerbaycan-Ermenistan Anlaşmasının Bölgesel Etkileri: Zengezur Koridoru Üzerindeki Satranç

Azerbaycan ile Ermenistan arasında imzalanan yeni anlaşma, Kafkasya’da güç dengelerini yeniden şekillendirecek bir döneme işaret ediyor. 13 maddeden oluşan bu anlaşma, yalnızca iki ülke arasındaki ilişkileri değil, aynı zamanda bölgedeki küresel aktörlerin stratejilerini de yakından ilgilendiriyor. Prof. Dr. Salih Yılmaz, anlaşmanın arka planını ve Zengezur koridorunun kontrolü konusundaki gelişmelerin yarattığı jeopolitik sonuçları değerlendirdi.

Zengezur Koridoru Üzerindeki Jeopolitik Mücadele

Yılmaz’a göre, Zengezur koridorunun kontrolü, Kafkasya’daki güç mücadelesinin merkezinde yer alıyor. ABD’nin bu hattı kontrol etme girişimleri, Rusya ve Çin açısından önemli stratejik kayıplar anlamına geliyor. Zengezur, Azerbaycan ile Nahçıvan’ı doğrudan bağlayan kritik bir geçiş noktası olmasının yanı sıra, Orta Asya’dan Avrupa’ya uzanan ticaret ve enerji yollarında da kilit bir role sahip. Koridorun denetimi, bölgedeki ekonomik akışın ve askeri lojistiğin kontrol edilmesi anlamına geliyor.

Azerbaycan-Rusya İlişkilerinde Gerilim

Son dönemde Azerbaycan ile Rusya arasındaki ilişkilerde gözle görülür bir soğuma yaşandığını belirten Yılmaz, bu durumun temelinde Bakü’nün Batı ile ilişkilerini çeşitlendirme çabalarının yattığını ifade ediyor. Rusya, Kafkasya’daki etkinliğini korumak isterken, Azerbaycan ise hem enerji projeleri hem de güvenlik alanında alternatif ortaklıklar geliştirmeye yöneliyor. Bu süreçte imzalanan anlaşma, Azerbaycan’ın bölgesel bağımsızlık hamlelerinden biri olarak değerlendiriliyor.

Türkiye’nin Stratejik Konumu

Yılmaz, Türkiye’nin bu denklemde hem diplomatik hem de ekonomik açıdan kritik bir pozisyonda olduğuna dikkat çekiyor. Türkiye, Azerbaycan ile olan “tek millet, iki devlet” anlayışı çerçevesinde enerji projeleri, ulaşım koridorları ve güvenlik politikalarında aktif rol üstleniyor. Zengezur koridorunun Türkiye üzerinden Avrupa’ya bağlanması, Ankara’nın Orta Asya’daki etkinliğini artırırken, aynı zamanda Batı ile doğu arasındaki ticari hatlarda Türkiye’nin vazgeçilmez bir köprü olmasını sağlıyor.

Bölgesel Güç Dengelerinin Değişimi

Anlaşmanın hayata geçmesiyle birlikte Kafkasya’da dengelerin yeniden şekillenmesi bekleniyor. ABD’nin bölgeye artan ilgisi, Rusya’nın askeri varlığının sınırlandırılması ve Çin’in Orta Asya bağlantılarının zayıflatılması gibi sonuçlar doğurabilir. Yılmaz’a göre bu gelişmeler, bölge ülkelerinin ittifaklarını gözden geçirmesine ve yeni işbirliği modelleri geliştirmesine yol açacak. Özellikle enerji nakil hatları, lojistik merkezler ve askeri üsler konusundaki rekabetin önümüzdeki dönemde artacağı öngörülüyor.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım