Yeni Araştırma Şaşırttı: Diyet İçecekler Şekerlilerden Daha Zararlı Olabilir!
Uzun yıllardır 'şekersiz' ya da 'diyet' içecekler, kilo kontrolü sağlamak isteyenler için daha masum bir seçenek olarak görülüyordu. Ancak Berlin'de düzenlenen Birleşik Avrupa Gastroenteroloji Haftası'nda açıklanan yeni bilimsel veriler, bu algıyı kökten sarsacak nitelikte.
10 Yıllık Araştırma: Diyet İçecek Riski Yüzde 60 Artırıyor
Araştırma kapsamında Birleşik Krallık Biobank verileri kullanılarak 123 bin 788 katılımcı 10 yıl boyunca izlendi. Katılımcıların günlük içecek tüketim alışkanlıkları ile karaciğer sağlıkları düzenli olarak analiz edildi.
Sonuçlar çarpıcıydı:
Şekerli içecek tüketenlerde Metabolik Disfonksiyonla İlişkili Steatotik Karaciğer Hastalığı (MASLD) riski %50 oranında arttı.
Diyet içecek tüketenlerde ise bu oran %60'a yükseldi.
Üstelik araştırmacılar, 'günde sadece bir kutu' diyet içecek içmenin bile bu riski belirgin biçimde artırabileceğini ortaya koydu.
Prof. Lihe Liu, çalışmanın bulgularını şöyle özetledi:
'Yapay tatlandırıcılar, vücudu kandırarak insülin ve glikoz dengesini bozabiliyor. Bu da karaciğerde yağ birikimini tetikliyor. Bulgularımız, diyet içeceklerin zararsız olduğu yönündeki yaygın algının yeniden değerlendirilmesi gerektiğini açıkça gösteriyor.'
Karaciğer Hastalığı Sessiz İlerliyor
Uzmanlara göre MASLD, yani Metabolik Disfonksiyonla İlişkili Steatotik Karaciğer Hastalığı, günümüzde dünya genelinde en hızlı artan kronik karaciğer rahatsızlıkları arasında yer alıyor. Genellikle belirgin bir semptom göstermeden ilerleyen bu hastalık, uzun vadede karaciğer sirozu ve yetmezliği gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olabiliyor.
Diyet içeceklerin içerdiği aspartam, sukraloz ve asesülfam potasyum gibi yapay tatlandırıcılar, karaciğerin enerji metabolizmasını etkileyerek yağ birikimini hızlandırabiliyor. Bilim insanları ayrıca bu tatlandırıcıların bağırsak mikrobiyotasını bozabileceğine, bunun da dolaylı olarak karaciğer sağlığını etkileyebileceğine dikkat çekiyor.
Harvard Üniversitesi Halk Sağlığı Fakültesi'nin daha önceki çalışmalarında da benzer sonuçlar elde edilmişti. Uzun süreli yapay tatlandırıcı tüketiminin, metabolik sendrom, insülin direnci ve tip 2 diyabet riskini artırdığı gözlemlenmişti.
Uzmanlardan Sağlıklı Tüketim Uyarısı
Yeni araştırmanın açıklanmasının ardından diyet içeceklerin güvenliği bir kez daha tartışma konusu oldu. Uzmanlar, hem şekerli hem de yapay tatlandırıcılı içeceklerin sınırlı tüketilmesi gerektiği görüşünde birleşiyor.
Beslenme ve Diyet Uzmanı Dr. Aslı Şenol, konuyla ilgili yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi:
'Diyet içecekler kısa vadede kalori alımını azaltabilir ama uzun vadede hormonal dengeyi bozabilir. Beyin, tatlı tadı aldığında enerji bekler, ancak enerji gelmeyince bu durum açlık hissini tetikler. Bu da hem metabolizmayı yavaşlatır hem de karaciğer üzerinde stres oluşturur.'
Dr. Şenol, tatlı isteğini bastırmak için doğal yöntemlerin tercih edilmesi gerektiğini vurguluyor. Bol su tüketimi, taze meyveler ve doğal maden suyu gibi alternatiflerin tercih edilmesi, hem metabolik dengeyi koruyor hem de karaciğerin yükünü azaltıyor.
Karaciğer Sağlığı İçin Yeni Uyarı
Bilim dünyasında art arda gelen bu uyarılar, özellikle gençler arasında popüler olan diyet içecek tüketiminin yeniden değerlendirilmesi gerektiğini gösteriyor. Yapay tatlandırıcıların uzun vadeli etkileri henüz tam olarak ortaya konmamış olsa da mevcut veriler, bu içeceklerin 'zararsız' olduğu yönündeki algının yanlış olduğunu kanıtlar nitelikte.
Araştırmanın sonuçları, Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) 2023'te yayımladığı uyarıyı da destekler nitelikte: DSÖ, yapay tatlandırıcıların kilo kontrolünde etkili olmadığını ve uzun vadede metabolik bozukluklara yol açabileceğini açıklamıştı.
Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım