Yapay Zeka Veri Merkezleri Ekonomi İçin Alarm Veriyor: Dev Yatırımlar Balona mı Dönüşüyor?

Yapay zek yatırımlarında büyüyen endişe

Son yıllarda yapay zek teknolojileri küresel ölçekte hızla yayılırken, bu alanı ayakta tutan devasa veri merkezleri tartışmaların odağı haline geldi. Uzmanlara göre, enerji tüketimi ve donanım maliyetleri giderek artan bu tesisler, küresel ekonomiye ağır bir yük bindirme potansiyeli taşıyor. Yapay zek alanında yapılan yatırımlar hızla artarken, bu yatırımların uzun vadeli krlılığı konusunda ciddi şüpheler dile getiriliyor.

Devasa tesisler zarar ederek çalışıyor

Finans dünyasında dikkatle takip edilen isimlerden Praetorian Capital'in CIO'su Harris Kupperman, AI veri merkezlerine ilişkin çarpıcı veriler paylaştı. Kupperman'ın yaptığı analize göre, yeni kurulan merkezler yıllık ortalama 40 milyar dolarlık değer kaybına yol açarken yalnızca 15–20 milyar dolar seviyesinde gelir elde edebiliyor. Bu tablo, söz konusu tesislerin daha faaliyete başladıkları ilk günden itibaren zarar ettiklerini ortaya koyuyor.

Üstelik bu zararlar yalnızca işletme giderlerinden kaynaklanmıyor. Çipler birkaç yıl içinde eskirken, bağlantı ve altyapı sistemleri de yaklaşık 10 yıl içinde yenilenmek zorunda kalıyor. Bu da maliyetlerin her geçen yıl katlanarak artması anlamına geliyor.

Krlılık için gelirlerin katlanması gerekiyor

Uzmanlara göre şirketlerin bu yatırımlardan kazançlı çıkabilmesi için gelirlerini mevcut seviyelerinin en az on katına çıkarmaları gerekiyor. Ancak bu ihtimal şimdilik oldukça düşük görünüyor. Örneğin sadece ABD'deki veri merkezlerinin 2025 yılı itibarıyla 480 milyar dolarlık bir gelir üretmesi gerektiği ifade ediliyor. Oysa mevcut veriler, bu seviyeye ulaşmanın oldukça zor olduğunu gösteriyor.

New York Times tarafından yayımlanan rapora göre, küresel çapta veri merkezi harcamalarının 2026 yılına kadar 500 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Bu da yatırımların geri dönüşünü daha da tartışmalı hale getiriyor.

Enerji tüketimi en büyük tehdit

Yapay zekya dayalı veri merkezlerinin en önemli sorunlarından biri de yüksek enerji tüketimi. Sürekli çalışmak zorunda olan binlerce sunucu, büyük miktarda elektrik harcıyor. Uzmanlar, bu merkezlerin tek başına bazı ülkelerin yıllık enerji tüketimine eş değer seviyelere ulaştığını belirtiyor. Bu durum yalnızca ekonomik açıdan değil, çevresel etkiler bakımından da ciddi riskler barındırıyor. Karbon emisyonlarının artışı, küresel iklim hedeflerini tehlikeye atan unsurlar arasında yer alıyor.

Balon riski gündemde

Uzman çevreler, yapay zek veri merkezlerine yapılan yatırımların 'teknoloji balonuna' dönüşebileceği konusunda uyarılarda bulunuyor. Yatırımların çoğu henüz kr getirme aşamasına gelmeden maliyet yüküyle karşı karşıya kalırken, sektörün sürdürülebilirliği tartışmalı hale geliyor. Enerji maliyetlerinin yanı sıra donanım yenileme ihtiyacının da eklenmesi, yapay zek merkezlerini uzun vadede ekonomik açıdan kırılgan bir noktaya taşıyor.

Küresel ekonomi için uyarı

Yapay zeknın sunduğu fırsatlar kadar, oluşturduğu maliyetlerin de dikkate alınması gerektiğini vurgulayan uzmanlar, bu tesislerin kontrolsüz büyümesinin küresel ölçekte ekonomik dalgalanmalara yol açabileceği görüşünde. Eğer yatırımlar kra dönüşmezse, milyarlarca dolarlık kaynak boşa harcanmış olacak ve teknoloji sektöründe büyük bir finansal çöküşün kapısı aralanabilecek.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım