Türkiye'de Tropikal Meyve Rüzgarı: Mango, Avokado ve Ejder Meyvesi Üreticinin Yeni Gözdesi
Türkiye'de son yıllarda tropikal meyve üretimi adeta bir tarım devrimine dönüştü. Mango, papaya, ejder meyvesi, kumkuat, avokado ve çarkıfelek gibi tropik türler, artık yalnızca ithal ürünler değil, yerli üreticinin tarlasında yetişen yüksek getirili ürünler haline geldi.
Tropikal Meyveler Tarımda Yeni Bir Dönem Başlattı
Tropikal meyveler, Türkiye'nin tarımsal üretim çeşitliliğini artırarak yeni bir ekonomik alan yarattı. Özellikle Ege ve Akdeniz bölgeleri, bu ürünlerin üretimi için iklimsel olarak oldukça elverişli. Düşük maliyetle yüksek kazanç sağlama potansiyeline sahip olan bu meyveler, son yıllarda çiftçilerin dikkatini çekiyor.
Uzmanlara göre tropikal meyvelerin üretim süreci klasik meyvelere kıyasla daha az maliyetli olabiliyor. Sulama ve bakım maliyetlerinin düşük olması, üreticinin kara geçmesini kolaylaştırıyor. Aynı zamanda tropik meyveler, iç pazarda lüks tüketimden çıkıp yaygınlaşan bir gıda trendine dönüşmüş durumda. Özellikle sağlıklı beslenme alışkanlıklarının artmasıyla birlikte avokado, ejder meyvesi ve mango gibi ürünlere olan talep her geçen yıl büyüyor.
Türkiye'nin Her Bölgesi Tropik Lezzetlerle Tanışıyor
Karadeniz'den Akdeniz'e kadar birçok bölgede tropikal meyve denemeleri başarıyla sonuç veriyor. Ordu'da 25 farklı tropik meyve türü yetiştiriliyor. Bu ürünler arasında mango, papaya, ejder meyvesi, armut guava, kumkuat ve passiflora (çarkıfelek meyvesi) da yer alıyor.
Marmara Bölgesi ise yaban mersini üretimiyle öne çıkarken, İç Anadolu'da pikan cevizi üretimi hızla artıyor. Türkiye'nin tarımsal altyapısındaki bu çeşitlilik, tropik meyve üretimini yalnızca bir bölgeye değil, ülke geneline yayılmış bir girişim alanı haline getirdi.
Tarım uzmanları, bu gelişmenin yalnızca bir moda olmadığını, iklim değişikliğine bağlı olarak Türkiye'nin artık tropikal türler için daha uygun hale geldiğini belirtiyor. Özellikle küresel ısınmayla birlikte Akdeniz iklim kuşağının etkisi genişledi ve tropik meyve üretimi için uygun mikroiklim alanları arttı.
Alanya Tropikal Meyve Üretiminin Başkenti Oldu
Tropik meyve üretiminde Türkiye'nin lokomotifi kuşkusuz Antalya'nın Alanya ilçesi. Bölgede muzun yanı sıra avokado, mango, ejder meyvesi, pamelo, liçi ve lime limon gibi birçok ürün başarıyla yetiştiriliyor.
Verilere göre Türkiye genelinde 40'tan fazla tropik meyve türü üretiliyor. Üretim kapasitesi bakımından muz ve avokado başı çekiyor. Muz üretimi 12 bin dekar örtü altı ve 9 bin 500 dönüm açık alanda yapılırken, avokado üretim alanı 17 bin dekara ulaşmış durumda. Mango üretimi 2 bin 300 dekar, papaya bin 300 dekar, ejder meyvesi bin 700 dekar, pepino 500 dekar, kiwano ise 700 dekar alanda yetiştiriliyor.
Bu çeşitlilik, Türkiye'yi sadece Akdeniz havzasında değil, Avrupa'nın da en hızlı büyüyen tropikal meyve üreticisi konumuna taşıyor.
İhracatta Tropikal Başarı: 19 Milyon Dolar Gelir
Tropikal meyve üretimi yalnızca iç tüketimde değil, ihracatta da büyük kazanç kapısı haline geldi. Türkiye'nin tropik ürün ihracatının yüzde 75'i Batı Akdeniz bölgesinden yapılıyor. 2025 yılı itibarıyla Ekim ayı sonuna kadar Türkiye'den yapılan tropikal meyve ihracatı 19 milyon 873 bin dolar olarak kaydedildi.
Avokado, Türkiye'nin en fazla ihraç edilen tropik ürünü konumunda. Rusya, Ukrayna, Romanya, Macaristan ve Bulgaristan başta olmak üzere Avrupa pazarına gönderilen avokado, 2024-2025 sezonunda 150 milyon adet üretim kapasitesine ulaşacak. Papaya üretiminde ise bu yıl 7 bin tonluk bir rekolte bekleniyor. Bu ürün de ağırlıklı olarak Rusya ve Avrupa Birliği ülkelerine ihraç ediliyor.
Uzmanlara göre tropikal meyvelerin ihracat potansiyeli, önümüzdeki beş yıl içinde iki katına çıkabilir. Çünkü Türkiye'nin coğrafi konumu, Avrupa pazarına yakınlığı ve dört mevsim üretim yapabilme kapasitesi, ülkeyi tropikal tarımda stratejik bir merkez haline getiriyor.
Tropikal Meyve Üretimi Çiftçiye Umut Veriyor
Tropikal meyveler, üreticiye yalnızca yüksek kazanç değil, aynı zamanda alternatif tarımın kapılarını da açtı. Özellikle geleneksel ürünlerden yeterli kazanç elde edemeyen çiftçiler için tropikal meyve yetiştiriciliği yeni bir gelir modeli oluşturdu.
Ziraat mühendisleri, Türkiye'nin tropikal meyve üretiminde hızlı ilerleme kaydettiğini ve birkaç yıl içinde dünya pazarında söz sahibi olabileceğini belirtiyor. Devletin destek programları ve yerli fidan üretiminin artması, bu alandaki sürdürülebilir büyümeyi destekliyor.
Bugün Türkiye'nin dört bir yanında kurulan tropik seralar, yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda tarımsal dönüşümün de sembolü haline geldi. Tropikal meyveler artık yalnızca egzotik değil, yerli üreticinin geleceğe yatırım yaptığı stratejik ürünler arasında yer alıyor.
Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım