Türkiye'de Her 10 Çocuktan Biri Boy Kısalığı Riski Altında: Uzmanlar Uyarıyor

Boy Kısalığı Sadece Genetik Değil: Modern Yaşam Alışkanlıkları da Etkiliyor

Prof. Dr. Vefik Arıca, yaptığı değerlendirmede, boy kısalığının yalnızca anne-babadan geçen kalıtsal özelliklere bağlı olmadığını, çevresel ve yaşam tarzıyla ilgili faktörlerin de ciddi etkiler yarattığını söyledi. Dengeli beslenmeyen, yeterince uyumayan veya hareketsiz bir yaşam süren çocuklarda büyüme hormonu salgısının azalabileceğini belirten Arıca, Türkiye'de çocukların yüzde 10'unun boy kısalığı problemiyle karşı karşıya olduğunu ifade etti.

Dünya genelindeki tablo ise daha çarpıcı. Prof. Dr. Arıca, küresel ölçekte her dört çocuktan birinde boy kısalığı sorunu bulunduğunu söyleyerek bu durumun ciddi bir halk sağlığı konusu hline geldiğini vurguladı.

Uyku Düzeni Büyümenin Anahtarı: Gece 22.00 Kritik Saat

Uzmanlara göre büyüme hormonunun salgılanması belirli saatlerde zirve yapıyor. Prof. Dr. Arıca, özellikle 22.00 ile 07.00 arasında salgılanan büyüme hormonunun çocukların gelişimi için hayati önemde olduğuna dikkat çekti. Çocukların geç saatte uyuduğu ya da uyku kalitesinin bozulduğu durumlarda büyüme hormonu etkin çalışmıyor. Bu nedenle, geç saatlere kadar ekran karşısında kalan ya da yeterince uyumayan çocuklarda boy uzamasının yavaşlaması şaşırtıcı değil.

Ekran bağımlılığı da uyku düzenini etkileyen önemli bir faktör. Uzun süre telefon, tablet veya bilgisayar kullanımı melatonin seviyesini düşürerek hem uyku kalitesini bozuyor hem de büyüme hormonu salınımını azaltıyor.

Hareketsizlik, Obezite ve Arjinin Eksikliği Boy Kısalığının Gizli Nedenleri

Prof. Dr. Arıca, hareketsiz yaşam tarzının çocuklarda giderek yaygınlaştığını, bunun obeziteyi artırdığını ve obezitenin büyüme üzerindeki olumsuz etkilerinin göz ardı edilmemesi gerektiğini söyledi. Fiziksel aktivitenin azalması yalnızca kilo artışına değil, aynı zamanda büyüme hızının da yavaşlamasına yol açıyor.

Arıca'nın altını çizdiği bir diğer önemli nokta ise 'arjinin' eksikliği. Arjinin, büyüme hormonu salınımına yardımcı olan esansiyel bir aminoasit. Vücutta yetersiz olduğunda çocuklarda boy kısalığı görülebiliyor. Bu nedenle arjinin açısından zengin beslenme ve gerektiğinde hekim kontrolünde takviye alınması öneriliyor.

Çocuklar Yılda En Az 5 Santimetre Uzamalı: Düzenli Takip Şart

Boy kısalığının erken tespit edilmesi, tedavi sürecinde büyük önem taşıyor. Prof. Dr. Arıca, çocukların büyüme hızlarının doğumdan itibaren düzenli olarak takip edilmesi gerektiğini belirtti. Çocuğun 2 yaşından sonra yılda en az 5 santimetre uzamaması durumunda mutlaka bir çocuk hekimine başvurulması gerekiyor.

boy uzunluğunun değerlendirilmesinde kullanılan persentil eğrilerinin, çocukların yaş, cinsiyet ve kilosuna göre büyüme hızlarını takip etmek için önemli bir araç olduğunu söyleyen Arıca, özellikle 50. persentil düzeyinin normal kabul edildiğini hatırlattı.

Yanlış Beslenme Alışkanlıkları Büyümeyi Engelleyebilir: Vitamin Şurubu Uyarısı

Prof. Dr. Arıca, bazı ailelerin aşırı vitamin takviyesi yaparak çocuklarının boyunun uzayacağını düşündüğünü ancak bunun doğru olmadığını belirtti. Hekim kontrolü olmadan verilen yüksek miktardaki vitaminlerin faydadan çok zarar getirebileceğini ifade eden Arıca, dengeli beslenmenin önemine dikkat çekti.

Et, süt, yumurta, balık, yoğurt ve sebze ağırlıklı düzenli beslenmenin boy uzamasına olumlu katkı sağladığını, arı sütü veya propolis gibi ürünlerin ise tek başına boy uzatmadığını söyledi.

Büyüme Hormonu Tedavisi Ergenlik Öncesinde Etkili Olabiliyor

Boy kısalığında bazı durumlarda tıbbi tedavi de gündeme gelebiliyor. Prof. Dr. Arıca, ergenlik öncesi dönemde büyüme hızının belirgin şekilde yavaşlaması hlinde çocuk endokrinoloji uzmanlarının gerekli testleri yaparak büyüme hormonu tedavisi uygulayabileceğini dile getirdi. Ayrıca çölyak gibi kronik rahatsızlıkların da boy gelişimini olumsuz etkileyebileceği için mutlaka araştırılması gerektiğini belirtti.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım