Tunceli Ovacık'ta Kenger Sakızı Üretimi Kadınların Geçim Kaynağı Oldu
Tunceli'nin Ovacık ilçesinde, Munzur ve Mercan dağları arasında yer alan köylerde yaşayan kadınlar, kenger bitkisinin kökünden elde ettikleri beyaz öz sıvıyı geleneksel yöntemlerle sakıza dönüştürerek satışa sunuyor. Zorlu doğa koşullarında sürdürülen üretim, bölge halkı için hem ekonomik hem de sosyal bir değer taşıyor.
Dağlardan Toplanan Kenger, Sakıza Dönüşüyor
Ovacık'ın Koyungölü, Çakmaklı ve Paşadüzü köylerinde yaşayanlar, yaz aylarında araziye çıkarak kurumuş kenger bitkilerinin köklerini çapayla açıyor. Gövde kısmı bıçakla kesilen bitkiden çıkan beyaz öz, toprağa sızarak güneş altında kuruyor. Bir gün sonra yeniden araziye giden üreticiler, oluşan sakızları toplayarak evlerine getiriyor.
Temizlik ve Hazırlık Süreci Emek Gerektiriyor
Toplanan sakızlar, taş ve ot parçalarından arındırılmak üzere soğuk su altında taşla dövülüyor, ardından sıcak suda bekletilerek temizleniyor. Bu işlemlerin ardından ürün satışa hazır hale geliyor. Sakız üretimiyle uğraşan kadınlar, çevreleri ve akrabaları aracılığıyla sipariş alıyor ve ürünlerini doğrudan tüketiciye ulaştırıyor.
Kadınlar Üretiyor, Aileler Kazanıyor
Çakmaklı köyünde yaşayan Emine Sarıgül, kenger sakızı üretiminin genellikle temmuz ayında başladığını belirtiyor. Sıcak havalar nedeniyle mesaiye geç başladığını ifade eden Sarıgül, sabah erken saatlerde araziye giderek kengerin kökünü kazdığını, ertesi gün ise oluşan sakızı topladığını aktarıyor. Sakızları yıkayıp taşla dövdükten sonra kaynar suda beklettiğini belirten Sarıgül, ürünün tanesini 50 liradan, kilogramını ise 5 bin liradan sattığını dile getiriyor.
Gülten Sarıgül ise evlendikten sonra kenger sakızı üretimini öğrendiğini, elde ettiği gelirle çocuklarının ihtiyaçlarını karşıladığını ifade ediyor. Doğada çalışmanın kendisi için hem ekonomik hem de psikolojik bir rahatlama sağladığını vurguluyor.
Kengerin Sağlık Üzerindeki Etkileri Bilimsel Yayınlarda Yer Alıyor
Munzur Üniversitesi Tunceli Meslek Yüksekokulu Tıbbi Hizmetler ve Teknikler Bölümü'nden Doç. Dr. Sevinç Aydın, kenger bitkisinin Türkiye'nin farklı bölgelerinde yayılış gösterdiğini ve önemli bir besin kaynağı olduğunu belirtiyor. Bitkinin kramplara, hazımsızlığa, migrene, karaciğer hastalıklarına ve çeşitli enfeksiyonlara karşı etkili olduğuna dair bilimsel yayınlar bulunduğunu aktarıyor. Kengerin antioksidan, antibakteriyel ve anti-inflamatuar özellikleriyle sağlık alanında dikkat çektiği ifade ediliyor.