Tereyağı mı, Margarin mi? Sağlık Uzmanları Nihayet Net Konuştu! Hangisi Daha Güvenli?

Margarin Artık Trans Yağ İçermiyor Ama Hl Tartışmalı

Margarin, uzun yıllar boyunca trans yağ içeriği nedeniyle sağlık uzmanları tarafından eleştirilmişti. İngiliz Kalp Vakfı diyetisyenlerinden Dell Stanford'un açıklamalarına göre, eski üretim yöntemlerinde kullanılan hidrojenasyon işlemi, margarinlerin LDL kolesterolü artırıp HDL kolesterolü düşürmesine yol açıyordu.

Türkiye'de 2021'den bu yana margarinlerde trans yağ oranı yasal olarak yüzde 2'nin altına indirildi ve birçok marka artık trans yağ içermiyor. Ancak uzmanlara göre sorun bununla sınırlı değil. Margarin hl 'ultra işlenmiş gıda' kategorisinde yer alıyor ve yapılan araştırmalar, bu tür ürünlerin tip 2 diyabet, obezite ve damar hastalıklarında risk faktörü olabileceğini gösteriyor.

Yani 'Trans yağ yok, o halde sağlıklı' demek doğru bir yaklaşım değil. İçerik bileşenlerinin aşırı işlemden geçmiş olması, uzmanları temkinli olmaya yönlendiriyor.

Tereyağı Doğal Olabilir Ama Sağlık Açısından Sınırsız Değil

Tereyağı, özellikle Anadolu'nun birçok yöresinde hl geleneksel yöntemlerle üretiliyor ve bu durum tüketicilerde 'doğal olan sağlıklıdır' algısını güçlendiriyor. Ancak bilimsel veriler, tereyağının masum olmadığını gösteriyor.

Bir tatlı kaşığı tereyağı yaklaşık 5 gram doymuş yağ içeriyor ve bu değer, günlük önerilen doymuş yağ sınırını hızla doldurabiliyor. Tereyağının yüksek doymuş yağ oranı, özellikle palmitik asit içeriği nedeniyle LDL kolesterolün yükselmesine ve kalp-damar hastalıklarının tetiklenmesine yol açabiliyor.

Aşırı tüketildiğinde:

• Kalp krizi riski artabiliyor.

• Felç ihtimali yükseliyor.

• Kilo kontrolü olumsuz etkileniyor.

Yine de uzmanlar tereyağının tamamen yasaklanması gerektiğini söylemiyor; aksine bilinçli tüketimle fayda sağlayabileceğini vurguluyor.

Tereyağının Uygun Olduğu Kişi Grupları

Beslenme uzmanları, belirli gruplar için tereyağının yüksek enerji yoğunluğunun avantaj sağlayabileceğini belirtiyor. Özellikle:

• İştahsızlık yaşayan yaşlı bireylerde,

• Beslenme problemi olan kişilerde,

• Enerji ihtiyacı yüksek çocuklarda,

• Sebze veya tam tahıllı gıdaların tüketilebilirliğini artırmak isteyenlerde

az miktarda tereyağı kullanılması yararlı olabiliyor.

Tereyağının bu kişiler için tamamen yasak olması gerekmiyor; ancak porsiyon kontrolü mutlaka korunmalı.

Kimler Tereyağını Sınırlandırmalı?

Bazı sağlık risklerine sahip bireylerin tereyağını dikkatli tüketmesi gerekiyor. Bu gruplar şöyle:

• Kolesterol seviyesi yüksek olanlar

• Kalp-damar hastalığı riski bulunanlar

• Obezite veya fazla kilo sorunu olanlar

• Hipertansiyonu olanlar

Bu kişiler için tereyağı tüketimi doktor ve diyetisyen kontrolünde olmalı. Gerekirse alternatif yağlar veya daha hafif seçenekler tercih edilebilir.

Hangi Yağ Daha Sağlıklı? Bilim Ne Diyor?

Sağlık otoriteleri genel olarak margarin ile tereyağı arasında kesin bir 'iyi–kötü' ayrımı yapmıyor; karar kişinin sağlık durumu ve yaşam tarzına göre veriliyor. Ancak ortak nokta şu:

Her iki ürün de ölçülü tüketildiğinde sorun yaratmaz; aşırı tüketildiğinde ise risk taşır.

Bilimsel kılavuzlar, günlük yağ tüketiminde zeytinyağı, avokado yağı ve ceviz gibi sağlıklı yağ kaynaklarının öncelikli olması gerektiğini vurguluyor. Tereyağı ve margarinin ise toplam yağ tüketiminin küçük bir kısmında yer alması öneriliyor.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım