O İlde Kırmızı Alarm Verildi: Salgın Gün Geçtikçe Yayılıyor

Türkiye tarımı, son yıllarda iklim değişikliği, kuraklık ve doğal afetlerle mücadele ederken şimdi de Ekin Kambur Böceği (Zabrus spp.) salgınıyla karşı karşıya kaldı. Uzun bir aranın ardından yeniden ortaya çıkan bu zararlı tür, özellikle Kütahya ve çevresinde hububat tarlalarını tehdit etmeye başladı. Tarım ve Orman Müdürlükleri'nden peş peşe yapılan açıklamalar, çiftçileri acil önlem almaya çağırıyor. Uzmanlar, bu zararlının zamanında fark edilmemesi halinde 2025-2026 sezonunda ciddi verim kayıplarına yol açabileceği uyarısında bulunuyor.

Ekin Kambur Böceği Nedir ve Tarıma Nasıl Zarar Verir?

Zabrus spp., Türkiye'de özellikle buğday, arpa ve çavdar gibi tahıl ürünlerine zarar veren en tehlikeli tarım zararlılarından biridir. Bu böceğin larvaları, toprak altında kış uykusuna yatar ve ilkbaharın erken döneminde aktif hale gelir.

Toprak altındaki larvalar, yeni filizlenen bitkilerin kök boğazlarını ve taze yapraklarını kemirir, bu da bitkilerin büyümesini durdurur. Kökü zarar gören bitkiler hızla kuruyarak ölür. Sonuç olarak, tarlalarda boşluklar ve seyrekleşmeler meydana gelir. Bu durum, ürün verimini doğrudan düşürürken bazı tarlaların neredeyse tamamen hasat dışı kalmasına neden olabilir.

Zabrus zararlısının en tehlikeli özelliği ise, bir kez yayıldığında çok kısa sürede geniş alanlara yayılabilmesidir. Tarım uzmanları, özellikle tohum yatağında ve genç bitkilerde gözlenen bu tahribatın fark edilmesiyle birlikte acil ilaçlama yapılması gerektiğini vurguluyor.

Kütahya'da Kırmızı Alarm: Yayılım Hızı Korkutuyor

Kütahya İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından yapılan açıklamada, Zabrus zararlısının merkez köylerde yapılan survey çalışmalarında tespit edildiği bildirildi. Tarım ekipleri, özellikle erken ekim yapılan tarlalarda zararlının yoğun şekilde görüldüğünü açıkladı.

Yapılan incelemelerde bazı üreticilerin, tarlalarında boş alanlar ve kök kuruması fark ettiği, bunun ardından laboratuvar testleriyle Ekin Kambur Böceği varlığının doğrulandığı belirtildi. İl Müdürlüğü, bu bölgelerde ilaçlama çalışmalarının hemen başlatıldığını ve çevre köylerde de benzer riskin mevcut olduğunu duyurdu.

Uzmanlar, zararlının yalnızca Kütahya ile sınırlı kalmayabileceğini, Eskişehir, Uşak ve Afyonkarahisar gibi komşu illerde de benzer vakaların görülebileceğini ifade ediyor.

İklim Değişikliği Tarımsal Zararlıları Güçlendiriyor

Ekin Kambur Böceği'nin yıllar sonra yeniden ortaya çıkmasında iklim değişikliğinin doğrudan etkili olduğu düşünülüyor. Uzmanlara göre, Türkiye'de son yıllarda gözlenen ılıman kışlar ve düzensiz yağış rejimi, zararlıların kış döneminde hayatta kalma oranını artırıyor.

Kışın yeterince sert geçmemesi, Zabrus larvalarının toprak altında donmadan yaşamını sürdürmesini sağlıyor. Ayrıca sıcaklıkların erken yükselmesi, bu zararlıların normalden daha erken dönemde uyanmasına ve çoğalmasına yol açıyor. Bu durum, tarımsal üretim döngüsünü tehdit eden yeni bir ekolojik dengesizlik yaratıyor.

İklim uzmanları, bu tarz tarımsal salgınların önümüzdeki yıllarda daha sık yaşanabileceğini, çiftçilerin erken uyarı sistemleri ve düzenli tarla kontrolleri konusunda daha bilinçli hareket etmesi gerektiğini vurguluyor.

Çiftçilere Çağrı: Erken Tespit Hayati Öneme Sahip

Tarım ve Orman Bakanlığı, Ekin Kambur Böceği ile mücadelenin ancak erken müdahale ile etkili olabileceğini hatırlattı. Zararlı tarlaya yayıldıktan sonra ürün kaybını önlemek neredeyse imknsız hale geliyor. Bu nedenle çiftçilerden, tarlalarında seyrekleşme, filiz kuruması veya kök çürüğü gibi belirtiler fark ettiklerinde vakit kaybetmeden İl veya İlçe Tarım Müdürlükleri'ne başvurmaları isteniyor.

Uzmanlar, kimyasal ilaçlamanın yanı sıra biyolojik mücadele yöntemlerinin de başarıyla uygulanabileceğini belirtiyor. Özellikle doğal yırtıcı böceklerin desteklenmesi, zararlının popülasyonunu azaltmada etkili bir yöntem olarak görülüyor. Bununla birlikte, ilaçlama yapılacaksa mutlaka teknik personel gözetiminde doğru zaman ve dozda yapılması gerekiyor.

Tarımsal Üretim İçin Yeni Tehdit Kapıda

Ekin Kambur Böceği'nin yeniden ortaya çıkması, Türkiye'de tarımsal üretimin kırılgan yapısını bir kez daha gözler önüne serdi. İklim değişikliğiyle birlikte bu tür zararlıların mevsim dışı dönemlerde bile aktif hale gelmesi, üreticileri zor durumda bırakıyor.

Tarım uzmanları, 2025 ekim sezonunun en riskli dönemlerinden biri olabileceğini belirtiyor. Bu nedenle Tarım Bakanlığı'nın bölgesel ilaçlama programlarını hızlandırması ve çiftçilerin bilinçlendirilmesi hayati önem taşıyor.

Türkiye'nin birçok bölgesinde sessizce yayılmaya başlayan Zabrus salgını, kontrol altına alınmazsa ülke genelinde hububat rekoltesinde ciddi kayıplara neden olabilir. Uzmanlar, bu tehdidin göz ardı edilmemesi gerektiğini ve erken önlem alınması halinde zararın minimuma indirilebileceğini belirtiyor.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım