Malatyalılar Kışın Ne Yer?

Doğu Anadolu'nun kadim şehirlerinden Malatya, sadece kayısısıyla değil, zengin mutfak kültürüyle de öne çıkan bir kenttir. Özellikle kış aylarında Malatya sofraları, hem yöresel ürünlerle hem de uzun kış gecelerine dayanıklılık kazandıran doyurucu yemeklerle süslenir. Bölgenin sert iklimi, halkın beslenme alışkanlıklarını da şekillendirmiş; enerji veren, dayanıklılığı artıran ve uzun süre tok tutan yemekler kış mutfağının temelini oluşturmuştur.

Kışın Vazgeçilmezi: Tarhana, Bulgurlu ve Etli Yemekler

Malatya mutfağında kışın en çok tüketilen yiyeceklerin başında tarhana, etli ve bulgurlu yemekler gelir. Tarhana çorbası, soğuk kış günlerinde hem vücudu ısıtır hem de bağışıklığı güçlendirir. Özellikle Malatya usulü tarhana, içine yoğurt, soğan, nane ve kırmızı biber eklenerek yoğun kıvamlı hale getirilir.

Bulgur ise Malatya mutfağının olmazsa olmazıdır. Yazdan hazırlanıp kurutulan ince bulgur, kış sofralarında köftelik malzeme olarak kullanılır. Malatya usulü analı kızlı köfte ve mercimekli bulgur köftesi, hem lezzeti hem de besleyici özelliğiyle halkın vazgeçilmezidir. Et yemeklerinde ise kuzu eti ve dana eti, genellikle kış aylarında daha sık tercih edilir. Kuru fasulye, nohut yahni veya etli patates yemeği gibi sıcak tencere yemekleri, her Malatya evinde mutlaka pişer.

Kayısıdan Gelen Şifa: Tatlı ve Kuru Ürün Zenginliği

Malatya denildiğinde akla gelen ilk ürün hiç şüphesiz kayısıdır. Kış aylarında taze kayısı bulmak zor olsa da, yazdan kurutulan kayısılar, hem tatlı hem de tuzlu yemeklerde kullanılır. Özellikle kayısı hoşafı, yemeklerin yanında hem ferahlatıcı hem de sindirimi kolaylaştırıcı bir içecek olarak tüketilir.

Ayrıca kayısı kavurması ve kayısı dolması, Malatya'nın geleneksel kış tatlıları arasında yer alır. Kayısı, ceviz ve tereyağı ile birleştirildiğinde ortaya çıkan bu tatlılar, hem enerji verir hem de soğuk havalarda vücut direncini artırır. Kış boyunca evlerde kurutulmuş meyveler, cevizli sucuklar ve pestiller de sıkça tüketilir. Bu ürünler, sadece atıştırmalık değil, aynı zamanda kışın doğal enerji kaynağı olarak görülür.

Malatya'nın Kış Sofralarında Çorba Kültürü

Soğuk Malatya kışlarında çorba, sofraların en önemli başlangıç yemeğidir. Özellikle mercimek çorbası, ekşili çorba ve yarma aşı çorbası kentin kış menülerinin vazgeçilmezlerindendir. Malatya usulü ekşili çorba, yoğurt, nane, soğan ve yarma (kırılmış buğday) ile hazırlanır. Bu çorba, hem doyurucu hem de probiyotik etkisiyle sindirimi destekleyen bir özelliğe sahiptir.

Bazı yörelerde dut çorbası veya kayısı çorbası gibi meyveli çeşitler de yapılır. Bu tür çorbalar, tatlı-ekşi dengesini koruyarak farklı bir lezzet sunar. Malatyalılar, çorbaya sadece bir başlangıç olarak değil, kimi zaman ana öğün olarak da büyük önem verir. Özellikle kışın sabah kahvaltılarında bile sıcak çorba tüketmek, şehirde yaygın bir gelenektir.

Kış Akşamlarının Klasiği: Sac Ürünleri ve Hamur İşleri

Malatya mutfağında hamur işleri de kış aylarının vazgeçilmezidir. Soğuk havalarda, özellikle akşam saatlerinde sac ekmeği, gözleme, katmer ve yufka ekmeği sıkça yapılır. Bu ürünler genellikle tereyağı veya çökelekle servis edilir.

Köylerde, soba başında pişirilen sac böreği, ailece paylaşılan en sıcak anlardan biridir. Ayrıca kağnı katmeri ve peynirli börek gibi yöresel lezzetler, misafir sofralarının da gözdesidir. Hamur işlerinin yanında, ev yapımı yoğurt ve tereyağı da kış sofralarının vazgeçilmez tamamlayıcılarıdır.

Kış Boyunca Evleri Isıtan Geleneksel Tatlar

Malatya'nın kış mutfağı, hem lezzet hem de dayanıklılık açısından köklü bir kültürün yansımasıdır. Yöre halkı, yazdan hazırladığı tarhana, bulgur, kayısı, pestil ve kurutmalıkları kış boyunca tüketerek hem doğallığı hem de geleneksel yaşam tarzını korur.

Bu sofralarda her tabak, sadece bir yemek değil, aynı zamanda geçmişten bugüne taşınan bir kültürel mirastır. Soğuk Malatya kışlarının ortasında, bu sıcak lezzetlerle donatılmış sofralar, hem bedeni hem de ruhu ısıtan bir gelenek olarak yaşamaya devam eder.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım