Malatya Pütürge Kürtleri Nereden Gelmiştir?

Pütürge'nin Tarihsel Konumu

Malatya'nın dağlık ve engebeli ilçelerinden biri olan Pütürge, tarih boyunca birçok farklı kavme ve topluluğa ev sahipliği yapmıştır. İlçenin stratejik konumu, Fırat Nehri'ne yakınlığı ve yüksek dağlarla çevrili yapısı, burayı hem güvenli bir sığınak hem de göç yolları üzerinde önemli bir durak haline getirmiştir. Hititlerden Bizans'a, Selçuklulardan Osmanlı'ya kadar birçok medeniyetin egemenliği altında kalan bölgede, Kürt nüfusunun hangi süreçlerde yerleştiği üzerine farklı görüşler ortaya atılmaktadır.

Kürtlerin Pütürge'ye Yerleşme Süreci

Pütürge'de yaşayan Kürt topluluklarının kökeni, genel olarak Orta Çağ'daki göç hareketlerine dayandırılmaktadır. Malazgirt Savaşı sonrası Anadolu'ya yönelen göç dalgalarıyla birlikte, özellikle Doğu ve Güneydoğu bölgelerinden gelen Kürt aşiretlerinin Pütürge'ye yerleştiği ifade edilmektedir. Osmanlı döneminde de bölgenin boş arazilerinin tarıma açılması ve hayvancılık için uygun olması, birçok Kürt aşiretini buraya çekmiştir. Arşivlerde yer alan bazı belgelerde, Pütürge'deki Kürt nüfusunun büyük kısmının Diyarbakır, Bitlis ve Hakkri çevresinden gelen aşiretlerden oluştuğu bilgisine rastlanmaktadır.

Aşiret Yapısının Etkisi

Pütürge Kürtlerinin sosyal yaşamında aşiret kültürünün önemli bir yeri bulunmaktadır. İlçede yaşayan birçok aile, kökenlerini geçmişte buraya göç eden aşiretlere dayandırmaktadır. Bu aşiretlerin bir kısmı tarım ve hayvancılıkla uğraşırken, bir kısmı da bölgedeki ticaret yollarında etkinlik göstermiştir. Aşiret bağları, günümüzde de aile yapısında, geleneklerde ve kültürel değerlerde etkisini hissettirmektedir. Bu durum, Pütürge'deki Kürt nüfusunun tarih boyunca hem kendi kimliğini koruduğunu hem de bölgenin sosyal dokusuna güçlü bir şekilde entegre olduğunu göstermektedir.

Osmanlı Arşivleri ve Resmi Belgeler

Osmanlı arşiv kayıtları, Pütürge'deki Kürt nüfusunun varlığını açıkça ortaya koymaktadır. 16. ve 17. yüzyıllara ait tahrir defterlerinde, bölgede Kürt köylerinin ve aşiretlerinin adı sıkça geçmektedir. Bu kayıtlar, Pütürge Kürtlerinin Osmanlı yönetimi altında vergi mükellefi olarak kayda geçirildiğini ve zamanla bölgenin asli unsurlarından biri haline geldiğini göstermektedir. Osmanlı'nın uyguladığı iskn politikaları kapsamında bazı aşiretlerin zorunlu göçe tabi tutulduğu, bir kısmının ise kendi isteğiyle Pütürge'ye yerleştiği anlaşılmaktadır.

Kültürel Kimlik ve Günümüzdeki Durum

Pütürge Kürtleri, tarih boyunca göç ve yerleşim hareketlerinden etkilenmelerine rağmen, dillerini, geleneklerini ve kültürel özelliklerini korumayı başarmıştır. Kürtçe'nin Kurmanci lehçesi bölgede yaygın olarak konuşulmaktadır. Ayrıca düğünlerden bayramlara, halk oyunlarından yemek kültürüne kadar pek çok unsur, Kürt kimliğinin güçlü bir şekilde yaşatıldığını göstermektedir. Bugün Pütürge'deki Kürtler, bölgenin kültürel mozaiğinin ayrılmaz bir parçasıdır. Onların varlığı, ilçenin çok kültürlü yapısını güçlendirmekte ve tarihsel mirasına derinlik katmaktadır.

???? Malatya Pütürge'deki Kürt nüfusunun kökeni, tarih boyunca gerçekleşen göç hareketlerine, Osmanlı'nın iskn politikalarına ve bölgenin coğrafi yapısına dayanmaktadır. Bu durum, Pütürge'nin Anadolu'daki çok kültürlü yapısının en önemli yansımalarından biri olarak değerlendirilmektedir.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım