Malatya Pütürge İsmi Nereden Gelmektedir?

Pütürge'nin Tarihi Derinlikleri

Malatya'nın güneydoğusunda yer alan Pütürge, köklü geçmişiyle Anadolu'nun en eski yerleşim yerlerinden biridir. Tarihi Hititler dönemine kadar uzanan bölgede, Roma ve Bizans dönemlerinde de yerleşimlerin olduğu bilinmektedir. İlçenin coğrafi yapısı, yüksek dağları ve verimli vadileriyle dikkat çekmiş, bu nedenle tarih boyunca farklı uygarlıkların ilgisini çekmiştir. Yüzyıllar boyunca farklı medeniyetlerin egemenliği altında kalan Pütürge, bu çok katmanlı geçmişin izlerini günümüze kadar taşımaktadır.

İsmin Kökenine Dair Rivayetler

Pütürge isminin kökeniyle ilgili farklı görüşler bulunmaktadır. Bazı araştırmacılara göre 'Pütürge' adı, bölgede bulunan taşlı ve kayalık araziden türemiştir. Halk arasında kullanılan 'pütürlü' kelimesi, ilçenin engebeli yapısını betimlemekte, zamanla bu ifade 'Pütürge' halini almıştır. Diğer bir görüş ise ismin Ermenice ve Kürtçe kökenlere dayandığı yönündedir. Bu teoriye göre kelimenin 'sarp yer' veya 'taşlık alan' anlamına geldiği aktarılmaktadır. Farklı dillerden beslenen bu yorumlar, ilçenin çok kültürlü yapısına da işaret etmektedir.

Osmanlı Dönemi ve Resmi Kullanım

Pütürge isminin resmi kayıtlarda ilk kez Osmanlı döneminde sıkça kullanıldığı görülmektedir. Osmanlı arşivlerinde yer alan belgelerde, ilçe adı 'Pütürük' ve 'Pütürge' şeklinde geçmiştir. Bu dönemde özellikle dağlık yapısı ve tarım arazileriyle öne çıkan Pütürge, Malatya'nın önemli köylerinden biri olarak anılmıştır. Osmanlı'nın son döneminde ilçe statüsüne yaklaşan bölge, Cumhuriyet'in ilanından sonra resmi olarak Malatya'ya bağlı bir ilçe haline gelmiştir.

Coğrafi Yapının İsme Etkisi

İlçenin adıyla coğrafi yapısı arasında güçlü bir bağ olduğu söylenebilir. Yüksek dağlarla çevrili, kayalık ve engebeli yapısıyla dikkat çeken Pütürge, ismini bu doğal özelliklerinden almış gibi görünmektedir. Bölgenin taşlı yapısı halk arasında 'pütürlü' olarak nitelendirilmiş, bu da zamanla ilçenin kalıcı ismine dönüşmüştür. Ayrıca Pütürge'nin bulunduğu bölge, tarih boyunca göç yolları üzerinde yer aldığı için farklı toplulukların dilinden de etkilenmiş, bu nedenle ismin kökeni çok yönlü bir anlam kazanmıştır.

Kültürel Zenginlik ve İsmin Günümüzdeki Anlamı

Bugün Pütürge denildiğinde yalnızca coğrafi bir bölge değil, aynı zamanda kültürel zenginliğiyle öne çıkan bir yer akla gelmektedir. İlçede yaşayan halk, Kürt, Türk ve Zaza kökenli topluluklardan oluşmakta, bu da kültürel çeşitliliği artırmaktadır. İsmin kökeni konusunda farklı dillerden gelen yorumlar, bu çeşitliliğin bir yansıması olarak değerlendirilmektedir. Pütürge'nin adı, geçmişten günümüze hem coğrafi hem de kültürel bir mirası ifade etmektedir.

???? Pütürge isminin kökeni hakkında kesin bir bilgi olmamakla birlikte, bölgenin taşlı ve sarp coğrafyasını anlatan halk söylemlerinden ve tarih boyunca bölgede yaşayan farklı toplulukların dilinden etkilendiği anlaşılmaktadır. Bu durum, ilçenin adının tarihsel ve kültürel bir zenginlik barındırdığını göstermektedir.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım