Malatya'nın En Meşhur Türküleri Hangisi?
Doğu Anadolu'nun kadim şehirlerinden Malatya, yalnızca tarihi ve doğal güzellikleriyle değil, türküleriyle de Türkiye'nin kültürel hafızasında özel bir yere sahiptir.
Malatya'da Türkü Kültürünün Köklü Geçmişi
Doğu Anadolu'nun kadim şehirlerinden Malatya, yalnızca tarihi ve doğal güzellikleriyle değil, türküleriyle de Türkiye'nin kültürel hafızasında özel bir yere sahiptir. Malatya türküleri, halkın yaşadığı sevinçleri, acıları, göçleri, ayrılıkları ve aşkları dile getiren ezgiler olarak yüzyıllardır kuşaktan kuşağa aktarılmaktadır. Yörede bağlama, davul ve zurna eşliğinde söylenen türküler, çoğunlukla sözlü kültürün en canlı örneklerini sunar. Hem ritmiyle hem de sözleriyle halkın iç dünyasını yansıtan bu türküler, günümüzde de düğünlerde, şölenlerde ve özel günlerde sıkça söylenmektedir.
'Malatya Malatya Bulunmaz Eşin' Türküsünün Ünü
Malatya denildiğinde akla gelen ilk türkü şüphesiz 'Malatya Malatya Bulunmaz Eşin'dir. Bu türkü, hem sözleri hem de ezgisiyle Malatya'nın bir simgesi haline gelmiştir. Şehrin güzelliklerini ve kendine has özelliklerini dile getiren bu türkü, zamanla sadece yörede değil, Türkiye'nin dört bir yanında söylenir olmuştur. TRT repertuvarında da yer alan eser, Malatya'ya duyulan sevgiyi ve aidiyet duygusunu en güçlü şekilde dile getirmesiyle öne çıkar. Bugün Malatya'yı tanıtan etkinliklerde, festivallerde ve şehrin tanıtım filmlerinde mutlaka bu türküye yer verilmektedir.
Gönüllerde İz Bırakan 'Asker Yolu Beklerim'
Malatya türkülerinden bir diğeri de 'Asker Yolu Beklerim'dir. Bu türkü, Anadolu'da askere giden gençlerin ardından duyulan özlemi ve hasreti yansıtır. Malatya yöresinde özellikle genç kızların ve anaların dilinden düşmeyen bu ezgi, aynı zamanda savaş dönemlerinin zorlu koşullarını da hatırlatır. İçinde derin bir hüzün barındıran türkünün, Malatya'nın geçmişinde yaşanan ayrılıklardan beslendiği düşünülmektedir. Duygusal yönü ağır basan bu eser, dinleyenlerde derin bir etki bırakır ve Malatya halkının duygusal dünyasını en iyi anlatan türküler arasında yer alır.
'Kara Duman' ve Ayrılık Ezgileri
Malatya yöresine ait bir diğer ünlü türkü de 'Kara Duman'dır. Ayrılık ve hasret temasını işleyen bu eser, göçlerin ve gurbetin sıkça yaşandığı Malatya'nın toplumsal hafızasını yansıtır. Anadolu'da birçok kişi tarafından bilinen bu türkü, zaman zaman farklı sanatçılar tarafından da seslendirilmiş ve geniş bir dinleyici kitlesine ulaşmıştır. Özellikle Malatya'dan farklı şehirlere çalışmak için göç edenlerin dilinde yaşayan bu türkü, memleket özleminin en dokunaklı ifadelerinden biridir.
'Asker Oldum Giydim Sefer' ve Yiğitlik Anlayışı
Malatya türkülerinde yiğitlik ve kahramanlık teması da önemli bir yer tutar. 'Asker Oldum Giydim Sefer' türküsü, gençlerin askere uğurlanışını, cesaretini ve vatan sevgisini anlatan eserlerden biridir. Bu türkü, yalnızca Malatya'da değil, Anadolu'nun farklı bölgelerinde de söylenir hale gelmiş ve adeta askere giden her gencin yol azığı olmuştur. Ritmik yapısı ve sözlerindeki kararlılık, türküye ayrı bir güç katar.
Malatya Türkülerinin Günümüzdeki Yeri
Malatya türkülerinin en önemli özelliklerinden biri, günümüzde de halkın hafızasında canlılığını korumasıdır. Düğünlerde davul-zurna eşliğinde, meclislerde ise bağlamayla söylenen bu türküler, hem geçmişi yaşatmakta hem de yeni nesillere kültürel bir miras bırakmaktadır. Malatya Büyükşehir Belediyesi ve yerel derneklerin düzenlediği kültürel etkinliklerde, bu türkülere özel konserler ve programlar düzenlenmekte, böylece türküler sadece nostaljik bir unsur olmaktan çıkarılıp geleceğe taşınmaktadır.
Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım