Lodos Brokoliyi Vurdu! Tarlada 15 TL, Markette 70 TL: Üretici Çaresiz
Kış mevsimine girerken lodosun tarımsal üretim üzerindeki etkisi, özellikle brokoli üreticilerini zor durumda bıraktı. Bursa'nın İznik ilçesinde tarlada kilosu 10-20 lira arasında değişen brokoli, market ve pazarlarda 500-700 gramlık tek bir baş olarak 70 liraya kadar çıkıyor.
Brokolide Arz Patlaması Yaşandı
İznik, her yıl 5 ila 6 bin ton arasında brokoli üretimiyle bölgenin en önemli sebze merkezlerinden biri olarak biliniyor. Ancak bu yıl lodosun etkisi, üretim takvimini altüst etti. Normal şartlarda bir ay içinde olgunlaşması beklenen brokoli, sıcak ve nemli lodos havası nedeniyle yalnızca bir hafta içinde hasada hazır hle geldi.
Bu hızlı olgunlaşma, tarlalarda eş zamanlı bir ürün yığılmasına neden oldu. Ürünlerin tamamının kısa sürede hasat edilmek zorunda kalması, piyasaya aynı anda yüksek miktarda brokoli girmesine yol açtı ve fiyatlar hızla dip seviyeye indi.
Tarladaki Fiyat ile Marketteki Fiyat Arasındaki Uçurum Giderek Büyüyor
İznik'in Çiçekli Mahallesi'nde üretim yapan çiftçiler, tarladan çıkan brokolinin kilosunun 10-15 liraya alıcı bulduğu bir dönemde market raflarında neredeyse 5-6 katına satılmasına tepkili.
Mahalle muhtarı Davut Kocabaş, tarladan 5-10 liraya çıkan ürünün hale gidene kadar 30 liraya yükseldiğini, tüketicinin ise 70 liraya tek bir brokoli satın almak zorunda kaldığını dile getiriyor.
Bu tablo hem üreticinin yeterli kazanç elde edememesine hem de tüketicinin yüksek fiyatlarla karşı karşıya kalmasına neden oluyor.
'Lodos Bir Haftada Hasadı Zorunlu Kıldı'
Davut Kocabaş, fiyatların düşmesinde lodosun belirleyici olduğunu vurguluyor. Normalde kademeli şekilde olgunlaşan brokoli, hava koşullarının ani etkisiyle toplu olarak olgunlaştı.
Çiftçiler tarlada ürünün bozulmasını engellemek için hasadı hızlandırmak zorunda kaldı. Bu durum ürün arzının bir anda artmasına, dolayısıyla fiyatların sert şekilde düşmesine yol açtı.
Kocabaş, 'Piyasaya aynı anda büyük miktarda ürün girince fiyatlar dibe vurdu. Ama ilginç olan şu ki tüketici fiyatlarda kayda değer bir düşüş görmedi' diyerek sistemdeki fiyat makasını gözler önüne serdi.
Üretici Zararda, Tüketici Yüksek Fiyata Mahkûm
Üreticinin tarlada düşük kazanç elde etmesine rağmen market raflarında fiyatların yüksek kalması, tarım ve gıda tedarik zincirinde uzun süredir tartışılan maliyet zincirine dikkatleri yeniden çekti.
Çiftçiler, nakliye, hale giriş, komisyon ve aracılık maliyetlerinin ürün fiyatını artırdığını; ancak asıl kazancı zincirin ara halkalarının elde ettiğini ifade ediyor.
Brokolinin bu yıl yaşadığı fiyat çelişkisi, Türkiye'de üretici-tüketici fiyat farkının en belirgin örneklerinden biri hline geldi.
Lodosun ani etkisiyle kısa sürede olgunlaşan brokoli, hem üretim takvimini hem fiyat dengesini bozdu. Üretici düşük fiyattan yakınırken, tüketici yüksek ücrete brokoli almak zorunda kalıyor. Tarımsal zincirdeki bu dengesizlik, sebze-meyve fiyatlarının neden bir türlü istikrara kavuşamadığını bir kez daha gösterdi.
Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım